Tasavvuf Tarihinde Bazı Sûfî Önderlerin Siyaset Karşısındaki Tutumlarının Teopolitik Analizi

Abstract

İslâm’ın ilk yüzyılında sûf giymeyi teo-politik bir tutuma dönüştüren sahabe ve tabiîn, Resûl-i Ekrem’in irtihalinden hemen sonra baş gösteren riddet/ric’at (mürted/mürteci) hareketleri karşısında yer yer hak ihlâlleri ve saldırılara uğramışlardı. Ebûzer-i Ğifârî (ö. 652) Peygamber Devleti’nde israf ve yolsuzlukla mücadele ederken Rebeze’ye sürgün edilmiş, Ammar b. Yâsir (ö. 657) bâğî bir grup eliyle şehid edilmiş, Hucr b. Adiyy (ö. 761) ise, hutbede Hz. Ali’ye lanet edilmesine müsaade etmeyip çıkan arbedede şehid düşmüştü. İrtidat ve irtica’ saldırılarından zarar gören sahabe, tabiin ve diğer önderleri konu alan araştırmalar günümüzde oldukça azdır. Konunun önemi ve Medine zühd hareketi bağlamında ele alınması zaruretine istinaden yapılan bu araştırma, günümüze kadar olan dönemdeki bazı örnekler mütalaa edilerek zâhid/sûfî önderlerin siyaset karşısındaki şer’î siyasetini (teo-politiğini) ele almaktadır.