Sera Tarımında Sebze Yetiştiricilerinin Pestisit Kullanımına İlişkin Görüşleri ve Sağlık Okuryazarlık Durumunun Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Sera tarımında sebze yetiştiricilerinin pestisit kullanımına ilişkin görüşleri ile sağlık okuryazarlık durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel olarak yapılan bu araştırmanın evrenini Adana İli Seyhan İlçesi bölgesinde yer alan 10 hektar ve üstü seralar oluşturmaktadır. Örneklem seçimine gidilmemiş olup evrene ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırmayı kabul eden 335 sera işçisi ile araştırma tamamlanmıştır. Örneklem büyüklüğünün değerlendirilmesi için güç analizi yapılmış ve G*Power 3.0.10 programıyla çalışmanın gücü %99,5 olarak bulunmuştur. Verilerin toplanmasında bireylerlere tanıtıcı bilgi formu ve “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOÖ)” kullanılmıştır. Analizde; “Mann-Whitney U” test (Z-tablo değeri), “Kruskal-Wallis H” test (χ2-tablo değeri) yöntemi kullanılmıştır. Üç veya daha fazla gruplarda anlamlı fark çıkan değişkenlerin ikili karşılaştırmaları için Bonferroni düzeltmesi uygulanmıştır. Normal dağılıma sahip olmayan değişkenlerde “Spearman” korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan sera işçilerinin %57.3’ü kadın, %37.9’u 18-27 yaş aralığında %40.0’ının eğitim düzeyinin ilkokul, %65.6’inin günlük ortalama çalışma süresinin 9-12 saat olduğu, %61,8’nin düzenli sağlık kontrolü yaptırmadığı, %86.6’sının serada tarım ilacı kullandığı, %55.2’sinin tarım ilacı temin ettiği yerin bayi olduğu, %68.3’nün tarım ilacı etkilerindeki uyarıları okuduğu ve belirlenmiştir. Yetişkin Sağlık Okuryazarlık Ölçeği puan ortalamaları 12,86±4,25 olduğu sağlık okuryazarlık arttıkça düzenli sağlık kontrolü yaptırma, tarım ilacı etiketlerini okuma ve okuduklarını uygulama oranının arttığı görülmüştür. Sonuç: Bu araştırmada sera işçilerinin sağlık okuryazarlık düzeyinin orta düzeyde olduğu, pestisit kullanımının yüksek olduğu (%86.6) görülmüştür. Ayrıca sağlık okuryazarlık düzeyi arttıkça pestisit kullanım davranışlarının pozitif yönde eğilim gösterdiği tespit edilmiştir. Sera çalışanlarına uygulanan eğitim programların etkinliğinin değerlendirildiği nitel araştırmalar, deneysel tasarımlı ileri çalışmalar yapılması ve birey ve aile odaklı eğitim programları önerilmektedir.