Ankara, Eskişehir ve Konya illeri buğday üretim alanlarında göçerten hastalığı etmeninin (Gaeumannomyces graminis [sacc.] Arx & oliver var. tritici [j.walker]) yaygınlığı ve çeşit reaksiyonlarının belirlenmesi

Abstract

Bu calismada Ankara, Eskisehir, Konya ili bugday ekilis alanlarinda gocerten hastaliginin yayginligi ve bazi bugday cesitlerinin hastaliga karsi reaksiyonlarinin belirlenmesi hedeflenmistir. Bu proje 2013-2016 yillari arsinda TAGEM destegi ile yurutulmustur. Ankara, Eskisehir, Konya ili bugday ekilis alanlarinda 2013-2014 yillarinda yapilan surveyler sonucunda toplam 147 adet bugday bitkisi ornegi toplanmistir. Elde edilen orneklerde yapilan morfolojik ve molekuler teshisler sonucunda illere gore degisen sayida (Ankara’ dan 6 izolat, Konya’ dan 5 izolat, Eskisehir’den de 1 izolat) toplam 12 adet Gaeumannomyces graminis var. tritici (Ggt) izolati elde edilmistir. Hastaligin yayginligi Ankara ili icin %1.25, Eskisehir ili icin %17.45 ve Konya ili icin %5.39 olarak tespit edilmistir. Hastaligin bulasiklik orani ise Ankara ili icin %11.47, Eskisehir ili icin %2.77 ve Konya ili icin %10 olarak tespit edilmistir. Yapilan izolasyonlar sonucunda bu etmenin yaninda bugday kok ve kok bogazi hastalik etmenlerinden Bipolaris sorokiniana, Fusarium culmorum Fusarium graminearum , Rhizoctonia spp, Alternaria alternata etmenleri de izole edilmistir. Teshis calismalari sonucunda elde edilen 12 adet izolatin petri kaplari icinde ve in vitro ’da patojenisite calismalari gerceklestirilmistir. Patojenisite calismalari sonucunda virulensi yuksek olarak tespit edilen Ayas 9 nolu izolat kullanilarak 20 ekmeklik ve 5 adet de makarnalik olmak uzere toplam 25 adet bugday cesidi ile in vivo ’da cesit reaksiyon calismalari gerceklestirilmistir. Reaksiyon calismalari sonucunda 15 adet bugday cesidi ayni gruba girerek orta dayanikli (MR), 4 adet bugday cesidi orta hassas (MS), 2 adet bugday cesidi orta dayanikli (R*MR) ve 4 adet bugday cesidi dayanikli (R) reaksiyon gosterdigi tespit edilmistir.