AŞIK VEYSEL’İN GÜZELLİĞİN ON PAR ETMEZ UZUN İNCE BİR YOLDAYIM VE TOPRAK ŞİİRLERİ ÜZERİNE KİPLİK YAPI VE KAVRAM ALANI İNCELEMESİ

Abstract

Âşık Veysel Anadolu’nun merkezinden tüm dünyaya sesini duyurmuş bir halk ozanıdır. Şiirleriyle Türkçenin, sözlü dilinin ve söz varlığının kullanımı konusunda, yaklaşık altmış yıllık döneminde orta Anadolu’nun durumunu yansıtmış ve bu çevrenin söz varlığını ölümsüz hâle getirmiştir. Bu durum eserlerinin kıymetini bir kat daha artırmıştır. Derin yapıdaki anlamsal boyutu, halkın duygulanımlarını yansıtması açısından öneminin yanında, onun eserlerinin dil yadigârlarını taşıması da oldukça önemlidir. Çalışmada Âşık Veysel’in seçilmiş şiirleri üzerinden kiplik yapı ve kavram alanı incelemesi yapılmış, şiirlerin anlamsal yapısının yeni bir katmanı ortaya çıkarılarak anlambilimsel bir çalışmayla alan yazına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Seçilen şiirler üzerinde bildirme kiplerinin geçtiği yerlerde kiplik yapı ve şiirlerin odak hâlinde bulunan kavramları üzerinden de kavram alanı incelemesi yapıldıktan sonra bu iki incelemenin sonuçları ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Genellikle göz ardı edilen bildirme kiplerinin anlama katkısı tespit edilmeye çalışılırken kavramların kavram alanları tespit edilerek şiirlerin kavram alanından oluşan anlamsal yapısı da ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu kullanımlar toplu şekilde incelenerek sonuca ulaşılmıştır. Sonuçta seçilen şiirlerde bildirme kiplerinin kesinlik tahmin vb. anlamlarla anlamsal düzleme katkı sağladığı ve kavram alanının şiirin anlam ekseninden kopmadan birçok farklı kavramı içine aldığı, geniş bir anlam yelpazesi oluşturduğu tespit edilmiştir.