NEOLİBERALİZMİN ALTERNATİF BİR OKUMASI: ALMANYA’DAN LATİN AMERİKA’YA

Abstract

1929 krizinin yarattığı anti-liberal iklimdeki arayışlar kapsamında, kendilerini neoliberal olarak adlandıran bir grup Alman ekonomist, klasik liberalizme kıyasla ılımlı içeriğe sahip olan ve piyasa üzerinde devletin işlevlerine olan ihtiyacı merkeze alan fikirler ortaya koymuştur. Çoğunlukla Freiburg Okulu çatısı altında toplanan ve birçoğu ORDO dergisinde yer alan Alman ekonomistlerin fikirleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki Alman Ekonomik Mucizesinin mimarı olmuştur. Bu çerçevede neoliberalizm, 1970’lerin başına kadar, teorik ve politik açıdan günümüzde “sosyal piyasa ekonomisi” olarak da bilinen dönemin Alman kamu ve ekonomi politikalarıyla ilişkili bir anlama sahip olmuştur. 1973 yılından sonra Şili’de ABD destekli askeri darbe yönetiminin, Alman ekonomik büyümesinden feyz alarak gerçekleştirdikleri reformlarla beraber, neoliberalizm kavramında önemli bir dönüşüm ve anlam kayması yaşanmıştır. Neoliberalizm, Latin Amerika’da, Almanya’da ifade ettiği anlamdan uzaklaşarak, piyasaya üstün yapıcı nitelikler yükleyen ve devlet müdahalelerine neredeyse tamamen karşı olmayı içeren bir anlam kazanmıştır. Bu dönemden sonra Latin Amerika’da neoliberalizm kavramının Almanya ile ilişkilendirilmesi son bulmuştur. Dolayısıyla modern neoliberalizm, ilk olarak 1970’lerde Latin Amerika’da hayata geçirilen Chicago Ekolü fikir ve kuramlarıyla daha fazla benzerlik taşımaktadır. Ancak bazı çalışmalar, modern neoliberalizmin temellerini Alman neoliberalizmine dayandırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, modern neoliberalizmin Mont Pelerin Cemiyeti’ndeki toplantılarda Alman neoliberalizmine sert eleştirilen yönelten isimlerin yer aldığı Chicago Okulu’nun fikirlerine dayandığını ve modern neoliberalizmin Alman neoliberalizmi ile birbirine rakip olan iki farklı ideoloji olduğunu ortaya koymaktır.