Adana Sinema Tarihinden Kadınların Seyir Deneyimine Dair Fragmanlar

Abstract

Bu calismada, Yeni Sinema Tarihi yaklasimindan hareketle Adana sinemalarinin tarihi, kadinlarin seyir deneyimleriyle birlikte degerlendirilmektedir. Geleneksel/anaakim sinema tarihyaziminin film calismalari etrafinda sekillenen sorunlarini asmak amaciyla 2000’ler sonrasinda yayginlasan Yeni Sinema Tarihi yaklasimi, gosterim pratiklerini, kentsel ya da kirsal sinema mekânlarini, sinemaya gitme deneyiminin sosyal ve kulturel tarihini ve seyir pratiginin kendisini merkezine alan baglamsal ve metodolojik onermeler sunmaktadir. Calisma kapsaminda Adana Halkevi tarafindan 1935-1951 doneminde yayimlanan Akgunler Gazetesi, Gorusler Dergisi ve Cukurova Dergisi taranmistir. Ayrica yine Adana’da 1918’den bu yana araliksiz yayimlanan Yeni Adana ile 1923-1966 yillari arasinda yayimlanan Turksozu gazetelerinin arsivlerinden de yararlanilmistir. Bununla beraber Adana sinemalarinin tarihi zirvesine ulastigi 1960–1980 donemindeki seyir deneyimlerinin arastirilmasi icin, sehir merkezinde ve Toros yayla koylerinde yurutulen sozlu tarih calismalari sirasinda elde edilen veriler kullanilmistir. Calismanin temel bulgulari arasinda, Adana’da erken donemde sinemalarin erkek egemen alanlar oldugu ve salt bir erkek eglencesi olarak degerlendirildigi; ulus-devletin insasi ve Turk modernlesmesi sirasinda sinemanin aracsallastigi, kadinlarin ve genc kizlarin bu baglamda sinemayla bir araya geldigi; 1960-1980 donemindeyse sinemanin bu kez kadinlara evden cikma, diger kadinlarla toplumsallasma ve sehri yeni bicimlerde deneyimleme imkâni vererek yeni bir kamusal alan olusturdugu ve bir bicimde ozgurluk olanagi sagladigi yer almaktadir. Bu bulgular dogrultusunda calisma, Adana’da tarihsel olarak cok ozgun ve onemli bir yere sahip olan sinema seyir deneyimini kadinlarin sinema mekânlarini deneyimlemesi, animsadiklari filmler ve diger kadinlar/erkeklerle kurulan toplumsal iliskiler pratigi etrafinda nasil bir kamusallik olusturdugunu tartismaktadir.