Covid-19 Pandemisinde Fizyoterapistlerin Telerehabilitasyon Uygulamaları Bariyer ve Fasilitatörlerinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Telerehabilitasyon, rehabilitasyon hizmetlerinin bilgi ve iletişim teknolojisi aracılığıyla uzaktan sunumu olarak tanımlanmaktadır. COVID-19 pandemisi ve artmış bulaş riski fizyoterapi kliniklerinde telerehabilitasyon kullanımını zorunlu hale getirmiştir. Çalışmamızın amacı COVID-19 pandemisi sırasında fizyoterapistlerin telerehabilitasyon uygulamalarındaki bariyer ve fasilitatörlerinin belirlenmesidir. Yöntem: Çalışmamız Ekim-Aralık 2021 tarihleri arasında İstanbul ilinde kliniklerde telerehabilitasyon uygulayan 99 (%46,9) kadın, 112 (%53,1) erkek, yaş ortalaması 29,9±6,7 yıl, çalışma süresi ortalaması 6,9±6,7 yıl olan toplam 211 fizyoterapist ile gerçekleştirildi. Fizyoterapistlerin telerehabilitasyon uygulamaları ile ilgili tutum ve davranışları Theoretical Domains Framework (TDF) kılavuzu yönergelerine göre hazırlanan 33 madde ile sorgulandı. TDF sağlıkta kanıta dayalı yaklaşımların uygulanması ve ilgili sağlık profesyonellerinin davranışlarının değerlendirilmesine yönelik teorik bir çerçevedir. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, açıklayıcı faktör analizi kullanıldı. Bulgular: TDF kılavuzuna göre belirlenen maddelerin faktör analizi sonucunda 6 boyutta 25 madde belirlendi. Çalışmamızın bulgularına göre iyimserlik (2 madde), teşvik (2 madde), sonuçlara ilişkin inançlar (2 madde), yeteneklere ilişkin inançlar (2 madde), bilgi (2 madde), teşvik (2 madde), hafıza, dikkat ve karar süreçleri (3 madde), davranışsal düzenleme (2 madde) telerehabilitasyon uygulamalarında fasilitatör faktörler olarak saptandı. Beceriler (3 madde), hedefler (3 madde), çevresel ortam, kaynaklar (1 madde) ve sosyal etkiler (1 madde) bariyer olarak belirlendi. Sonuç: TDF teorik çerçevesinde hazırlanan ölçeğin telerehabilitasyon uygulamalarının fizyoterapistler tarafından tutum ve davranışının değerlendirilmesinde önemli bir araç olacağı düşünülmektedir. Fizyoterapislerin klinikteki rutin uygulamalarda telerehabilitasyon kullanımının arttırılması bu konuya ilişkin fasilitatörlerin desteklenmesi ile mümkündür. TDF kılavuzu ile hazırlanan ölçeğimiz aracılığıyla belirlenen beceriler, hedefler, çevresel kaynaklar ve sosyal etkilere yönelik bariyerlerin saptanması telerehabilitasyon eğitimlerinin içeriğinin belirlenmesine katkı sunacaktır.