Darbelere Giden Süreçte Kamusal Rıza Üretiminde Basının Rolü: 27 Mayıs 1960 ve 15 Temmuz 2016’nın Karşılaştırmalı Analizi

Abstract

Turk siyasi hayatindaki darbelerin hazirlanis safhasinda, gerceklestirilmesinde ve sonrasinda mesrulastirilmasinda asker, yargi, akademinin yani sira en onemli aktorlerden birisini de medya olusturmaktadir.27 Mayis 1960 Turkiye Cumhuriyeti siyasi tarihindeki ilk darbe, 15 Temmuz 2016 ise gunumuze kadar gerceklesmis son Darbe Girisimi ozelligi tasimaktadir. Bu calismada, 27 Mayis Darbesi ve 15 Temmuz Darbe Girisimi oncesinde, basinda, ozellikle “diktatorluk”, “otoriterlik”, “yolsuzluk”, “fikir ve ifade hurriyetine baski” kavramlari etrafinda olusan darbeye kamusal riza uretimi sureci ele alinmistir. Ilk olarak Antonio Gramsci’nin “hegemonya” ve Louis Althusser’in “devletin ideolojik aygitlari”na iliskin teorileri kapsaminda, medyanin darbe sureclerindeki tutumu ile Turkiye’deki hegemonya arasindaki iliski aciklanmaya calisilmistir. Ardindan da bu iki ornek olayda kamusal rizanin nasil uretildigi, “Kamusal Senaryo Modeli”, Herbert Schiller ve Noam Chomsky’nin medya manipulasyonu analizleri cercevesinde incelenmistir. Merkez medya ve uluslararasi medyanin bilerek veya bilmeyerek 15 Temmuz’a giden surecte, 27 Mayis darbesi oncesine benzer sekilde sivil ve demokratik yonetime karsi bir askeri darbeye riza uretimi surecinin parcasi oldugu tespit edilmistir.