Azerbaycan Serbest Şiiri ve Şairleri Üzerinde Nâzım Hikmet Etkisi

Abstract

1928 yilinda Nâzim Hikmet’in Baku’de yayimlanan Gunesi Icenlerin Turkusu adli ilk siir kitabi, Azerbaycan edebiyatinda buyuk yanki uyandirmistir. Bu kitapla Azerbaycan sairleri toplu halde farkli siir formu ile ilk defa karsilasmislardir. Ali Nâzim, Suleyman Rustem, Ekrem Cafer, Mikail Refili gibi sair ve elestirmenler bu kitap uzerine denemeler yazmistir. Azerbaycan edebiyatinda 1927-1928’lere kadar cesitli dergi ve gazetelerde serbest siir ornekleriyle karsilasilsa da, bunlar tam anlamiyla serbest siir tanimina uygun gelmemektedir. Nâzim Hikmet’in “Şair olabilirdin, profesor oldun” dedigi Mikail Refili, bir yazisinda Maarif ve Medeniyet dergisinde yayimlanan uc dort serbest siir orneginde Nâzim Hikmet etkisi oldugunun altini cizer. Nâzim Hikmet, Azerbaycan sairlerini siirleri ve hayati ile en cok etkileyen ediplerden biridir. Hem sagliginda, hem de olumunun ardindan Ali Nâzim, Mikail Refili, Semed Vurgun, Suleyman Rustem, Memmed Rahim, Medine Gulgun, Bahtiyar Vahapzade, Neriman Hasanzade gibi 20. yuzyil Azerbaycan siirinin onde gelen isimleri Nâzim Hikmet’e siirler adamislardir. Bu calismada oncelikle 1920-1930’lu yillarda Azerbaycan edebiyatinda Nâzim Hikmet’in etkisiyle kaleme alinan serbest siirlerin yazilis sureci islenecektir. Ardindan Azerbaycan sairlerinin 1950’lerde ve olumunden sonra Nâzim Hikmet’e adadiklari siirler incelenecektir.