FELSEFENİN ŞİİRLE BARIŞMASI: ARİSTOTELESÇİ ŞİİR ANLAYIŞI VE İSLAM FELSEFESİNİN ŞİİRE BAKIŞI

Abstract

şiir ve felsefe ilişkisini konu eden çalışmamız felsefenin, düşünce faaliyetinin tek bir kalıpla yapılamayacağını, tek bir model üzerinden tezahür edemeyeceğini iddia eder. Bu bağlamda makalemizde şiirin, felsefî düşüncenin dile getirildiği önemli kalıplardan biri olduğunu savunuyoruz. Şiirin, düşünce faaliyetinin gerçekleşmesi için sağladığı imkânların neler olduğunu, felsefenin şiir üzerinden temsilinin mümkün olup olmadığını tartışmaya açan çalışmamız, bu doğrultuda Farabi ve İbn Sina’nın insani düşünüş biçimleri arasında şiiri nereye konumlandırdıklarını inceler. İrdelememizde şiire ve şairlere kendi ideal devletinde yer vermeyen Platon’un neden böyle tutum sergilediğine cevap arayarak, şiirin faydalı olduğuna kanaat getiren Aristoteles’in şiir anlayışını ortaya koyacağız. Bunun için önce Platon’un şiire dair yaklaşımını akabinde Aristoteles’in şiir anlayışını ele alacağız. Bu bağlamda Platon’un mitolojiye karşı ileri sürdüğü tezlerin değerlendirmesini yapacağız. Aristoteles’in şiiri sadece epistemolojik değil etik ve psikolojik açıdan nasıl ele aldığı üzerinde duracağız. Binaenaleyh İslam felsefesinin şiire yönelik nasıl bir yaklaşım geliştirdiği üzerinde duracağız. İslam filozoflarının şiir anlayışlarını geliştirirken nelerden etkilendikleri sorusuna cevap arayacağız. Çalışmamızın sorunsalıysa niçin Farabi ve İbn Sina’nın şiir konusunda Platon’un değil de Aristoteles’in görüşlerini benimsedikleridir. Farabi ve İbn Sina’nın Aristoteles’in şiir anlayışını takip etmekle birlikte kendi özgün şiir yaklaşımlarını geliştirip geliştirmedikleri sorusu üzerinde de duracağız. Makalemizin bu konuda ileride yapılacak daha kapsamlı çalışmalar için giriş niteliğinde olacağı kanaatindeyiz.