ORGANİZASYONEL ÖĞRENMENİN TALEP TAHMİNİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KAOTİK YAPININ DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Abstract

Araştırmanın amacı, kaotik yapı, örgütsel öğrenme ve talep tahmini arasındaki ilişkiyi açıklamak ve kaotik yapının örgütsel öğrenme ile talep tahmini arasındaki ilişkiye etkisini anlamaktır. Araştırma, örgütsel öğrenme ve kaos teorisine dayanmaktadır. Örgütsel öğrenme teorisi, örgüt ve çevre arasındaki ilişki bağlamında ele alındığında, kaotik ortamlarda öğrenmenin sağlanamayacağı söylenmektedir. Bunula birlikte, kaos teorisi geleceğin tahmin edilemez olduğunu varsayar. Bu nedenle, kaotik yapının örgütsel öğrenme ve talep üzerine tahmin üzerindeki etkisinde düzenleyici rolü olabileceği öngörüsünden inceleme kapsamına alınmıştır. Çalışmanın özgünlüğü, öncelikle kaotik seviyenin ölçülmesinde ve onu bir organizasyonel değişken olarak kullanmasında, ikinci olarak da örgütsel öğrenmenin talep tahmini üzerindeki etkisinin analiz edilmesinde yatmaktadır. Araştırma, nesnelci metodolojik varsayımlar ile tasarlanmış ve ilişkisel ve araştırmada nedensel model kullanılmıştır. Örgütsel öğrenme verileri mikro düzeydeki bireylerden, kaotik tahmin verileri ise meso düzeydeki kuruluşlardan toplanmıştır. Örgütsel öğrenme verileri, Watkins ve Marsick (1997) tarafından geliştirilen Örgütsel Öğrenme Anketi kullanılarak 26 bölge ofisinden 615 çalışandan toplanmış, talep tahmini ve kaotik yapı verileri Türkiye'de Gıda Endüstrisinde faaliyet gösteren firmadan elde edilmiştir. Araştırmanın bulguları, örgütsel öğrenme düzeyinin talep tahmini ile güçlü-pozitif, kaotik ortamla güçlü-negatif ilişkiye sahip olduğunu ve örgütsel öğrenme ile talep tahmini arasındaki ilişkide kaotik yapının moderatör etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Moderatör rolü, düşük ve orta düzeydeki kaosun değişkenler arasındaki ilişkiyi azalttığını ve yüksek düzeyde kaosun olumsuz etkilendiğini göstermiştir. Bu çalışmanın bazı pratik ve teorik çıkarımları vardır. Pratik açıdan, değişkenler arasındaki ilişkiler, firmalar çevrenin kaotik yapı seviyesine göre eylemlerini düzenlemelerini ortaya koymuştur. Teorik perspektiften, bulgular örgütsel öğrenme ve kaos teorisini desteklemiştir. Kaos teorisi, bir sistemin "rastlantısal" ve "deterministik" öğelerden oluştuğunu varsayar. Bulgular, kısa vadeli tahminlerin deterministik bir model, uzun vadeli tahminlerin ise rastlantısal bir model sergilediğini açıkça göstermiştir. Çalışma sonunda, uygulayıcılar ve araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.