Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Derse Hazırlık Bölümlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan derse hazırlık bölümlerini içerik ve yapı unsurları ile Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre incelemektir. Araştırmada, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında ortaokullarda kullanılmak üzere Millî Eğitim Bakanlığınca yayımlanan Türkçe ders kitapları inceleme nesneleri olarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın araştırma süreci, ortaokul Türkçe ders kitaplarını inceleme aşaması ve derse hazırlık bölümlerine ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinin alınması aşaması olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Türkçe ders kitaplarında bulunan derse hazırlık bölümlerinin incelenmesi aşamasında nitel araştırma desenlerinden biri olan temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Derse hazırlık bölümlerine ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinin alınması aşamasında ise nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması deseni kullanılmıştır. Türkçe öğretmenlerinin görüşlerini almaya yönelik araştırmacılar tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve bu form doğrultusunda öğretmenlerden alınan görüşler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmaya Türkiye’nin farklı illerinde görev yapan 34 Türkçe öğretmeni katılmıştır. Veriler, Google Formlar aracılığıyla ve yüz yüze yapılan görüşmelerle elde edilmiştir. Bu görüşmelerde öğretmenlere; derse hazırlık çalışmalarını öğrencileri güdüleme, hazırbulunuşluğu sağlama, çalışmaların olumlu ve olumsuz yönleri, hazırlık çalışmaları ile tema ve metinlerin içerik olarak uyumu, derse hazırlık sürecinin uzunluğu ve kısalığı, hazırlık çalışmalarında kullanılan materyaller, hazırlık çalışmalarının hangi dil becerilerine daha çok faydalı olduğu konularına ilişkin görüşleri sorularak öğretmenlerden derse hazırlık sürecine yönelik tavsiyeler istenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, derse hazırlık çalışmalarında özellikle okuma ve konuşma becerilerine ağırlık verildiği, çoklu medya araçlarının kullanımına az yer verildiği, soru maddelerinin sınıflara göre dengeli dağıldığı ve derse hazırlık bölümlerinin yapı olarak neredeyse tamamının açık uçlu soru tipinden oluştuğu görülmüştür. Öğretmenlerle yapılan görüşmelerden elde edilen genel sonuç ise öğretmenlerin, öğrencilerin ilgi ve dikkatlerini çekebilecek içerik zenginliğine sahip bir derse hazırlık süreci istedikleri yönündedir.