{"title":"CUMHURİYET SENATOSUNUN 1961 ANAYASASI’NDA YER ALIŞ SÜRECİ VE KURUCU MECLİSTEKİ MÜZAKERELERİ","authors":"Faruk Yahşi̇","doi":"10.58884/akademik-hassasiyetler.1316139","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"27 Mayıs 1960 askeri darbesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasasının içeriğinin şekillenmesinde, Demokrat Parti’nin iktidarda kaldığı dönemde (1950-1960) yaşanan gerilimler etkili olmuştur. Anayasaya hâkim olan fikir, mecliste çoğunluğu elinde bulunduracak siyasi iktidarın frenlenmesidir. Bu fikir çerçevesinde; 1961 Anayasası kendinden önceki 1924 Anayasasına göre pek çok yenilik içermektedir. Bu yeniliklerden birisi de yasama organının çift meclis şeklinde düzenlenmiş olmasıdır. \n1961 Anayasasına göre yasama organı Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olmak üzere iki ayrı meclisten oluşmaktadır. Üst meclis işlevi görecek Cumhuriyet Senatosunun üye yapısı Millet Meclisinden farklı tasarlanmıştır. Millet Meclisinin tüm üyeleri genel oyla doğrudan seçmenler tarafından seçilmektedir. Cumhuriyet Senatosunda ise genel oyla belirlenmemiş üyeler de bulunmaktadır. Bunlar; askeri darbeyi gerçekleştiren Milli Birlik Komitesi üyeleri ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan üyelerdir. \nBu çalışmanın amacı; Cumhuriyet Senatosunun 1961 Anayasasında yer alış sürecini anayasayı hazırlamakla görevli Kurucu Mecliste yaşanan tartışmalar üzerinden ortaya koymaktadır. Yöntem olarak doküman analizinin benimsendiği çalışmada, birincil kaynak olarak kurucu meclis tutanakları incelenmiştir. Ayrıca döneme ait gazeteler ve akademik çalışmalar da incelenerek Cumhuriyet Senatosuna ilişkin tartışmalar analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda Cumhuriyet Senatosunun demokrasi açısından kusurlu özelliklere sahip olduğu tespit edilmiştir.","PeriodicalId":273564,"journal":{"name":"Akademik Hassasiyetler","volume":"23 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-08-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Akademik Hassasiyetler","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1316139","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
27 Mayıs 1960 askeri darbesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasasının içeriğinin şekillenmesinde, Demokrat Parti’nin iktidarda kaldığı dönemde (1950-1960) yaşanan gerilimler etkili olmuştur. Anayasaya hâkim olan fikir, mecliste çoğunluğu elinde bulunduracak siyasi iktidarın frenlenmesidir. Bu fikir çerçevesinde; 1961 Anayasası kendinden önceki 1924 Anayasasına göre pek çok yenilik içermektedir. Bu yeniliklerden birisi de yasama organının çift meclis şeklinde düzenlenmiş olmasıdır.
1961 Anayasasına göre yasama organı Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olmak üzere iki ayrı meclisten oluşmaktadır. Üst meclis işlevi görecek Cumhuriyet Senatosunun üye yapısı Millet Meclisinden farklı tasarlanmıştır. Millet Meclisinin tüm üyeleri genel oyla doğrudan seçmenler tarafından seçilmektedir. Cumhuriyet Senatosunda ise genel oyla belirlenmemiş üyeler de bulunmaktadır. Bunlar; askeri darbeyi gerçekleştiren Milli Birlik Komitesi üyeleri ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan üyelerdir.
Bu çalışmanın amacı; Cumhuriyet Senatosunun 1961 Anayasasında yer alış sürecini anayasayı hazırlamakla görevli Kurucu Mecliste yaşanan tartışmalar üzerinden ortaya koymaktadır. Yöntem olarak doküman analizinin benimsendiği çalışmada, birincil kaynak olarak kurucu meclis tutanakları incelenmiştir. Ayrıca döneme ait gazeteler ve akademik çalışmalar da incelenerek Cumhuriyet Senatosuna ilişkin tartışmalar analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda Cumhuriyet Senatosunun demokrasi açısından kusurlu özelliklere sahip olduğu tespit edilmiştir.