Inwentarz rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim z 1674 roku

Abstract

W księgach grodzkich grabowieckich, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, znajduje się rejestr rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim, który był pierwowzorem Sienkiewiczowskiego „Małego Rycerza” – obrońcy Kamieńca Podolskiego w 1672 r. W artykule przedstawiono tradycję związaną z legendą pułkownika Wołodyjowskiego, podstawowe fakty z jego życia oraz okoliczności powstania inwentarza pośmiertnego, wykorzystanego w trakcie procesu przeciwko osobom, które bezprawnie zagarnęły nieruchomości zmarłego. Autor artykułu stwierdza w konkluzji, że autentyczny Wołodyjowski tylko pod pewnymi względami przypominał swój literacki, Sienkiewiczowski, portret. Był istotnie świetnym zagończykiem i zginął w Kamieńcu Podolskim, tak jak „pan Michał”, chociaż jego śmierć była przypadkowa. Był również pułkownikiem, lecz nie dowodził chorągwią laudańską. Nie był też najprawdopodobniej nigdy na Litwie, gdzie region etnograficzno-historyczny Lauda się znajdował. Artykuł zawiera edycję inwentarza sporządzonego po śmierci Jerzego Wołodyjowskiego. The 1674 Inventory the Belongings Left by Przemyśl Pantler Jerzy Wołodyjowski The register of things left by Przemyśl Pantler (Steward) Jerzy Wołodyjowski, who was a model for Sienkiewicz’s “Small Knight” – the defender of Kamieniec Podolski in 1672 – can be found in the Grabowiec municipal records, which are kept in the State Archives in Lublin. The article presents the tradition connected with the legend of Colonel Wołodyjowski, basic facts from his life, and the circumstances of the compilation of the posthumous inventory used during the lawsuit against persons who illegally seized the real estates of the deceased. The author of the article concludes that the real Wołodyjowski resembled his literary, Sienkiewicz-created image only in some respects. He was indeed an excellent soldier and was killed in Kamieniec Podolski (like Michał Wołodyjowski, his book counterpart) but his death was an accidental one. He also was a colonel but he was not in charge of the Lauda cavalry company. He had probably never been to Lithuania, where this ethnographic-historical region Lauda (Liaude) was situated. The article contains the edition of the inventory made after the death of Jerzy Wołodyjowski.