Stara željeznička stanica u Lukavcu – sa historijske pruge do nacionalnog spomenika Bosne i Hercegovine

Abstract

Apstrakt: Izgradnja željezničke stanice vezana je za izgradnju i početak rada Prve bosanske tvornice amonijačne sode u Lukavcu, 1893-1894. godine. Stanica Lukavac se nalazila na uskotračnoj pruzi Doboj-Tuzla-Simin Han, a prvi put je uvrštena u zvaničan Red vožnje Bosansko-hercegovačke državne željeznice koji je stupio na snagu 19. aprila 1894. godine. Zgrada stanice je oštećena u Drugom svjetskom ratu, obnovljena i ponovo stavljena u funkciju po njegovom završetku, da bi prestala s radom nakon izgradnje pruge normalnog kolosjeka i nove stanice na istoj 1952. godine. Do kraja 20. stoljeća korištena je za smještaj odjela Doma narodnog zdravlja Lukavac, a poslije 1995. godine dio objekta dobija stambenu funkciju. Zbog neadekvatne namjene, neodržavanja i utjecaja atmosferalija, objekat je zapušten i devastiran. U decembru 2015. godine Stara željeznička stanica je proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine, a početkom 2022. godine je urađen Idejni projekat njene sanacije. Ključne riječi: Bosna i Hercegovina, Lukavac, Stara željeznička stanica, uskotračna pruga Doboj-D.Tuzla-Simin Han, Fabrika sode, arhitektura austrougarskog perioda, nacionalni spomenik.