Wyzwania dla państwa prawa i gospodarki w dobie pandemii

Abstract

Naczelną zasadą ustrojową determinującą system prawa jest zasada demokratycznego państwa prawnego wyrażona w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej1. Pierwszym jej wyznacznikiem jest zasada praworządności opisana w art. 7 Konstytucji RP, ukazująca normatywną powinność organów władzy publicznej do działania na podstawie i w granicach prawa. Drugim zaś zasada proporcjonalności ujęta w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, ograniczająca ingerencję władzy publicznej w sferę praw jednostki. Przeciwważenie tych zasad ma istotne znaczenie w procesie tworzenia i stosowania prawa. W paradygmacie naturalistycznym prawoznawstwa2 wskazuje się na instrumentalny charakter prawa jako zespołu dyrektyw racjonalnego sterowania procesami społecznymi3. Wizja ta oparta jest na założeniu, że „prawo oderwane od materialnego kontekstu, od faktów (w tym również od faktów ekonomicznych) staje się abstrakcyjnym systemem obowiązujących norm”4. W takim ujęciu prawo nie może ignorować zjawisk, jakie zachodzą w szeroko pojętej rzeczywistości społecznej. Zagadnienie to wydaje się być szczególnie istotne w dobie kryzysu gospodarczego, wywołanego pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Artykuły zebrane w 37 tomie czasopisma „Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne” zatytułowanym Wyzwania dla państwa prawa i gospodarki w dobie pandemii podejmują próbę oceny tego, czy tworzone normy prawne są efektywnym środkiem do osiągnięcia najwyżej preferowanych stanów