ADABIY TILDAGI LEKSIK BO‘SHLIQLARNI TO‘LDIRISHDA TARIXIY SO‘ZLARDAN FOYDALANISH

Foreign Languages in Uzbekistan Pub Date : 2023-02-20 DOI:10.36078/1678946444

Abdumannon Khasanov

{"title":"ADABIY TILDAGI LEKSIK BO‘SHLIQLARNI TO‘LDIRISHDA TARIXIY SO‘ZLARDAN FOYDALANISH","authors":"Abdumannon Khasanov","doi":"10.36078/1678946444","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Maqolada til leksikasidagi bo‘shliqlarni tarixiy so‘zlar bilan to‘ldirish masalalasi tahlil qilingan. Leksik bo‘shliqlarni to‘ldirish imkoniyatiga ega bo‘lgan so‘zlarni tarixiy manbalardan izlab topish va bugungi kundagi muayyan ahamiyatli tushunchani nomlash uchun safarbar etish tilshunoslikning muhim vazifalaridan biri. Chunonchi, tilni asrlar osha barqaror leksik fond bilan saqlanib qolishi diaxron va sinxron leksika mushtarakligiga va muntazamligiga bog‘liq. Ushbu maqola orqali o‘zbek adabiy tili leksikasini ichki manbalar bilan boyitish masalalarini o‘rganishga va mazkur jarayonda tarixiy so‘zlarni til leksikasida qayta faollashtirish muammolariga e’tibor qaratilgan. Tarixiy davrda qo‘llanilgan ayrim so‘zlarning bugungi kunda o‘z ifodachisi bo‘lmagan tushunchalar — leksik bo‘shliqlarni nomlash imkoniyatlari xususida ayrim mulohazalar bildirilgan. Tarixiy davrda qo‘llanilgan va bugungi kunda qo‘llanilishdan to‘xtagan ayrim so‘zlarning arxaiklashishi va bunga sabab bo‘luvchi omillar haqida ham ba’zi fikrlar yuritilgan. Tadqiqotning maqsadi sifatida bunday so‘zlarni bugungi so‘zlashuv jarayonlarida ham ommalashtirish va shu orqali ularni til leksikasida qayta faollashtirish haqida muhim tavsiyalar berilgan. Tahlilga tortilgan so‘zlarning lisoniy va ijtimoiy ahamiyatini tavsiflash orqali ularning bugungi kundagi lingvistik ahamiyati ko‘rsatilgan. Semantik tahlil va qiyoslash usuli orqali mazkur so‘zlarning leksik bo‘shliqlarni to‘ldirishdagi imtiyozli jihatlari tavsiflanib, ularni adabiy tilning me’yoriy lug‘atlariga kiritish uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan. Bunday tarixiy so‘zlarni til leksikasida qayta faollashtirishning milliy va amaliy ahamiyati ta’kidlangan.","PeriodicalId":383760,"journal":{"name":"Foreign Languages in Uzbekistan","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-02-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Foreign Languages in Uzbekistan","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.36078/1678946444","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Maqolada til leksikasidagi bo‘shliqlarni tarixiy so‘zlar bilan to‘ldirish masalalasi tahlil qilingan. Leksik bo‘shliqlarni to‘ldirish imkoniyatiga ega bo‘lgan so‘zlarni tarixiy manbalardan izlab topish va bugungi kundagi muayyan ahamiyatli tushunchani nomlash uchun safarbar etish tilshunoslikning muhim vazifalaridan biri. Chunonchi, tilni asrlar osha barqaror leksik fond bilan saqlanib qolishi diaxron va sinxron leksika mushtarakligiga va muntazamligiga bog‘liq. Ushbu maqola orqali o‘zbek adabiy tili leksikasini ichki manbalar bilan boyitish masalalarini o‘rganishga va mazkur jarayonda tarixiy so‘zlarni til leksikasida qayta faollashtirish muammolariga e’tibor qaratilgan. Tarixiy davrda qo‘llanilgan ayrim so‘zlarning bugungi kunda o‘z ifodachisi bo‘lmagan tushunchalar — leksik bo‘shliqlarni nomlash imkoniyatlari xususida ayrim mulohazalar bildirilgan. Tarixiy davrda qo‘llanilgan va bugungi kunda qo‘llanilishdan to‘xtagan ayrim so‘zlarning arxaiklashishi va bunga sabab bo‘luvchi omillar haqida ham ba’zi fikrlar yuritilgan. Tadqiqotning maqsadi sifatida bunday so‘zlarni bugungi so‘zlashuv jarayonlarida ham ommalashtirish va shu orqali ularni til leksikasida qayta faollashtirish haqida muhim tavsiyalar berilgan. Tahlilga tortilgan so‘zlarning lisoniy va ijtimoiy ahamiyatini tavsiflash orqali ularning bugungi kundagi lingvistik ahamiyati ko‘rsatilgan. Semantik tahlil va qiyoslash usuli orqali mazkur so‘zlarning leksik bo‘shliqlarni to‘ldirishdagi imtiyozli jihatlari tavsiflanib, ularni adabiy tilning me’yoriy lug‘atlariga kiritish uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan. Bunday tarixiy so‘zlarni til leksikasida qayta faollashtirishning milliy va amaliy ahamiyati ta’kidlangan.

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Foreign Languages in Uzbekistan

自引率

0.00%

发文量