Metafor Kavramı Çerçevesinde Ayşe Kilimci’nin Hikâyelerinde Aşk Olgusu

Abstract

Bircok hikâyesinde gerek ana gerekse yan tema olarak askin cesitli yonlerini ele alan Ayse Kilimci, aski sadece kadin – erkek arasindaki bir duygu cercevesinden isler. O, aski iyi ve guzel olan butun eylemlerin basat unsuru olarak gorur. Cevresinde aska dair yasananlara elestirel bir gozle bakan yazar, askin giderek tek kisilik bir hadiseye donustugune sahit olsa da aska inancini kaybetmez. Kendi perspektifinden kimi zaman askin ne oldugunu, kimi zaman da askin ne olmadigini basarili bir sekilde anlatan yazar, orijinal metaforlarla cok genis bir cerceve cizmistir. Hikâyelerinde yer yer sembolik karakterlere de yer veren, metaforik ve ironik bir sese sahip olan yazar, toplumsal gercekci bir bakis acisiyla kaleme aldigi hikâyelerinde askin buyusunu hep yakalamistir. Soyut bir kavram olan aski anlatabilmek icin somut kavramlardan hareket etmek pek tabiidir. Benzetmenin temel mantiginda olan sey de budur. Zayif (soyut)’tan, kuvvetliye (somuta) dogru bir yonelis mecaza ait unsurlarda soz konusudur. Bunun yaninda soyut bir kavrami anlatmak icin daha az soyut bir kavrama da gonderme yapilabilir. Bu minvalde Kilimci, cok genis ve derin anlamlar iceren ask kavramini musahhas bir hale getirebilmek icin metaforu bir manivela gibi kullanmistir. Kilimci, ask kavramini metaforlarla ifade ederken yazar sorumlulugunu elden birakmamistir. Metaforun orttugu o karanlik yuzden haberdardir. Metafor bir dusunceyi, bir hususu, bir noktayi genisletip acik ve belirgin bir hale getirirken konuya objektif olarak yaklasmamizi saglayabilecek kimi noktalari gorunmez kilmaktadir. Bu durumun farkinda olan Kilimci, metaforlarla parlattigi kavramlarin karanlikta kalan yonlerini kimi zaman ironilerle kimi zaman da baska metaforlarla aydinlatarak okurun saglikli bir degerlendirme yapmasina imkân tanimistir. Bu calismada Ayse Kilimci’nin hikâyelerinde, kadim bir tema olan aski soyut alandan somut alana aktarirken kullandigi metaforlar tespit edilmistir. Akabinde tespit edilen bu metaforlardan hareketle yazarin ask olgusuna bakisindaki metaforik zenginlik ve renklilik ortaya konulmustur.