Results of a study of optimal dose determination in wheat

In radiobiology, biological effects appear when a biological organism absorbs radiation energy over a critical value. Therefore, the absorption dose, defined as the energy absorbed per unit mass, is the only major parameter that used for characterizing radiation effect. A typical dose-response curve is the survival rate experiences a progress of slowly dropping-slightly ascending- rapidly decreasing. This phenomenon of survival –dose response is universal in ion implantation of plants. The percentage of root and first leaf length and damage effect of ion beam increased in the highest doses. Darkhan-181 variety was more radio-sensitivity than Darkhan-144 variety. The indices of LD50 determined in Darkhan-144 variety 125Gy and in Darkhan-181 150Gy doses. Both two varieties similar result sown in RD50 indices sown in 125Gy (Darkhan-144 48.7%, Darkhan-181 49.1%) dose. We are determined 125-150Gy dose of ion beam radiation is an optimal dose for those varieties. Буудайн сортод ионы туяаны тохиромжтой тун тогтоох судалгааны дүн Монгол орны газар тариаланд буудайн үйлдвэрлэл 80 гаруй хувийг эзлэх бөгөөд уг таримлын гадаад орчны нөхцөлд тэсвэртэй арвин ургацтай сортуудын хэрэгцээ шаардлага нэмэгдсээр байна. Шинэ сорт бүтээх селекцийн ажилд цөмийн энергийг ашиглан мутаци хувьслаар тухайн сортын дутагдалтай талыг сайжруулах, урьд байгаагүй шинж чанар бий болгох судалгааны ажил хийгдсээр байна. Цөмийн аль ч энергийг селекцийн зорилгоор ашиглаж байгаа үед тохиромжтой тунг олж тогтоох нь хамгийн чухал байдаг. Хэт өндөр тунгийн үйлчилэл ургамлын амьдралтад сөрөгөөр нөлөөлдөг бол хэт бага тунгийн үйлчилэлд мутаци үүсэх магадлал буурдаг байна. Дархан-181, Дархан-144 сортуудын хуурай үрийг ионы цацрагийн 25Gy, 50Gy, 75Gy, 100Gy, 125Gy, 150Gy, 175Gy, 200Gy, 225Gy, 250Gy, 275Gy тунгуудаар үйлчилэн тохиромжтой тунг тогтоохыг оролдсон юм. Лабораторийн соёололт, анхны навч болон үндэсний уртыг хэмжиж, аль тунгийн үйлчлэлд хамгийн их ба бага бууралт үзүүлсэнийг тогтоох замаар радиацийн мэдрэмжийг тодорхойлсон юм. Судлагдсан бүх сортууд тун ихсэхэд соёололт, навчны болон үндэсний урт буурсан ба хамгийн өндөр буюу 275Gy тунгаар үйлчлэхэд соёололт 95-97 % -иар буурсан байна.   Түлхүүр үг: мутаци, радиацийн мэдрэмж, үйлчилгээ, анхны навчны урт, үндэсний уртын бууралт