MIGRATION POLICY OF RUSSIA TOWARDS ORTHODOX CHRISTIANS IN THE BALKANS IN THE SECOND HALF OF THE 18TH CENTURY

Rusya, ilk kez 1773 yılı içerisinde Tuna Nehri’ne ulaşmıştır. Takip eden yıllarda ise yönünü kalıcı olarak Balkanlara çeviren Petersburg, bölgedeki Ortodoks Osmanlı Hristiyanlarına yönelik etkin bir siyaset yürütmeye başlamıştır. Çalışmamız, 18. yüzyılın ikinci yarısında, özellikle de II. Katerina döneminde Rusya’nın Sırplar, Karadağlılar, Eflâklılar, Boğdanlılar, Bulgarlar ve Rumlara yönelik göç politikası hakkındadır. Makalede, Rusya’nın güneye, Osmanlı sınırlarına doğru topraklarını genişletmesi ile Rus imparatoriçesinin bu “yeni topraklara” Balkanlar dâhil olmak üzere farklı Avrupa ülkelerinden yabancı göçmenleri iskân etme arzusu arasında bağlantı kurulmaktadır. Göçün karakteri, ölçeği, dinamikleri ve temel araçları ana hatlarıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Osmanlı topraklarında yaşayan Hristiyan unsurlar üzerindeki nüfuzu göz önünde bulundurularak, söz konusu dönemde Rusya’nın Osmanlı Hıristiyanları arasında yaptığı propaganda özel olarak dikkate alınmıştır ki bu son derece önemli bir konudur. Zira Ortodoksluk, zaman içerisinde Rus İmparatorluğu’nun siyasî bir doktrini ve devlet politikası haline dönüşmüş, hatta Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodoks Hristiyanlar Petersburg’un elinde bir siyasî silah hâline gelmiştir. Çalışmada Rusça resmî ve gayriresmî belgelerin yanı sıra Bulgarca, Sırpça, Rusça, Ukraynaca ve Türkçe yayımlanan monografiler, derlemeler ve makalelerden de istifade edilmiştir.