Archiwum Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki w kolekcji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich : charakterystyka i losy zbioru

Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki to najstarsza ukraińska instytucja naukowa, która funkcjonowała we Lwowie w latach 1873-1940. Po likwidacji Towarzystwa przez władze radzieckie jego zbiory zostały rozproszone, część kolekcji podczas II wojny światowej trafiła do Polski, gdzie została podzielona między dwie instytucje: Bibliotekę Narodową w Warszawie i Ossolineum we Wrocławiu. Archiwum NTSz przechowywane w kolekcji Ossolineum to cenny zbiór dokumentów źródłowych dotyczących historii Ukrainy pierwszej połowy XX w. Mają one szczególną wartość dla badań nad historią ówczesnego ukraińskiego życia politycznego i gospodarczego, procesu literackiego oraz ruchu wydawniczego. Archiwum zawiera także ważne dokumenty, które informują o stanie stosunków polsko-ukraińskich z tego okresu. Pod koniec XX – na początku XXI w. fragmenty archiwum NTSz przechowywane w Polsce stały się obiektem polsko-ukraińskich rokowań rewindykacyjnych. Mimo że pomysł wymiany ukraińskich kolekcji przemieszczonych do Polski na pozostałe we Lwowie zbiory Ossolineum nie został ostatecznie zrealizowany, problem udało się rozwiązać dzięki kopiowaniu materiałów oraz zapewnieniu pełnego dostępu do nich obu stronom.