II. Meşrutiyet Dönemi Memuriyet Sınavları: Evrak Yöneticilerinde Aranan Özellikler

Belge yönetimi ve belge yöneticisi kavramları, Osmanlı Devleti’nde bu isimlerle anılmasalar da günümüzdeki kadar önemliydi. Osmanlı bürokrasisinde, mülâzım, evrak memuru, mübeyyiz gibi isimlerle görev yapan belge yöneticilerinin ileri düzeyde meslekî bilgi ve birikime sahip olmaları bekleniyordu. Örneğin, II. Meşrutiyet Dönemi’nde, yeni alınacak memurların yetkinliklerini sınamak amacıyla memuriyet sınavları yapılıyor, yetkin olmayanlar tespit edilip eleniyordu. Bu çalışmada, 1911 yılının Ağustos ayında yapılan bir memuriyet sınavının sorularıyla, sınava giren memur adaylarının cevapları, belge yönetimi açısından değerlendirilmiştir. Söz konusu sorular ve cevaplar ışığında bir asır önce belge yöneticilerinde aranan meslekî bilgi ve birikimin ne olduğu sorusunun cevabı aranmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nde belge yöneticilerinde aranan nitelikleri bir sınav evrakı üzerinden ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılarak, Başbakanlık Osmanlı Arşivi kataloğunda tespit edilen belgeler transkribe edilerek, elde edilen veriler belge yönetimi açısından analiz edilmiştir.