英国旅行者、库尔德人和库尔德斯坦:文学简史，约1520-1673年

IF 0.6 Q1 Arts and Humanities

Kurdish Studies Pub Date : 2019-10-25 DOI:10.33182/ks.v7i2.461

Gerald MacLean

{"title":"英国旅行者、库尔德人和库尔德斯坦:文学简史，约1520-1673年","authors":"Gerald MacLean","doi":"10.33182/ks.v7i2.461","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"This essay investigates accounts of the Kurds and Kurdistan by sixteenth- and seventeenth-century British travellers to the Ottoman and Safavid empires by placing them alongside contemporary Kurdish and Iranian chronicles by Sharaf al-Din Khan Bedlisi (1597) and Eskandar Beg Monshi (1616-29). Although considerable attention has been paid in recent scholarship to early-modern British travellers’ accounts of the Christian, Jewish, and Muslim communities of the Levant, Middle East, and Persia, the Kurds have been entirely ignored. Early British travellers most often encountered Kurds in and around Aleppo, where the Levant Company established its headquarters during the 1580s. Remarkably few, however, commented on the Kurdish presence. Further east, Anthony Shirley and his companions on their mission to visit Shah Abbas in 1598 recognised Kurdistan to be a province between Baghdad and Qazvin, and regarded the Kurds as uncivilised and rootless vagabonds; for Shirley himself they provided a means to magnify his own importance. While earlier Venetian merchants “described Kurdistan and Kurds with perspicacity and in detail” (Galletti, 1995: 99), the accounts by the first British travellers alternated between description and fabrication.ABSTRACT IN KURMANJIGerokên Brîtanî, kurd û Kurdistan: dîrokeke nivîskî ya kurt, c. 1520-1680Ev gotar li ser wan neql û berhemên derbarê kurdan û Kurdistanê de ye ku ji teref gerokên brîtanî (îngilîz) yên sedsalên 16 û 17an ên li nav împeratoriyên Osmanî û Safewî hatine nivîsandin; gotar, wan dide ber berhemên dîrokî yên kurd û îranî yên hevdemên wan, wek Şerefxanê Bidlîsî (1597/8) û Îskender Beh Monşî (1616-29). Digel ku di xebatên nûjen de baleke girîng hatiye dayîn bo zanyariyên gerokên Brîtanî yên serdema berî-modern li ser civakên Xirîstiyan, Yahûdî û Misilman ên Levant, Rojhilata Navîn û Îranê de, kurd bi temamî hatine piştguhkirin. Gerokên brîtanî yên ewil bi piranî li Heleb û derdora wê rastî kurdan hatine ji ber ku Şîrketa Levantê di salên 1580an de baregeha xwe li wir ava kiribû. Lê belê, gelek kêm ji wan behsa hebûna kurdan kiriye. Bêtir li aliyê rojhilat, Anthony Shirley û hevrêyên wî di serdana Şah Ebbas ya 1580an de, Kurdistan wek parêzgeheke di navbera Bexda û Qezwînê de destnîşan kiriye û kurd wek tolazên hov û bêesl dîtine, û ji bo Shirley bi xwe ew amrazek bûn ku girîngiya xwe qat-qat zêdetir bike. Tucarên Venedîkî yên ewil “Kurdistan û kurdan bi hişmendî û hûrbînî terîf kirine” (Galleti, 1995:99), lê belê, neql û terîfên gerokên brîtanî di navbera terîf û derewan de diguherin.ABSTRACT IN SORANIGerîde Berîtanîyekan, Kurd û Kurdistan; puxteyek le mêjû 1520-1680Em nusîne kêwmallî mijarekanî Kurd û Kurdistan le ‌ sedekanî şazdehem û ḧevdehem dekat, le jêr roşnayî nêrrînî gerrîde Berîtanyayiyekan le herdû împiratorî 'Usmanî û Sefewîda be leberçawgirtinî herdû şakarî Şerefedîn Xanî Bedlîsî (1597/8) û Eskender Begî Munşî (1616-29) herçende zorbey kare zanistîyekan tîşkyan xistûwete ser karekanî gerrîde‌Bberîtanîyekan le berebeyanîy modêrneda; bellam ziyatir leser Cûwekan, Krîstiyanekan, Musellmanekan le Şam, Rojhellatî Nawerast û willatî Fars rawestawn û betewawî Kurdyan piştgwê xistûwe. Gerrîde berîtanîye berayiyekan zorcar çawyan be kurd le naw yan ledewrî Ḧeleb kewtuwe‌; katê ke mekoy serekîy‌ Kompanyay Şam damezra le sallî 1580kanda. Bellam zor be kemî leser bûnî kurd lewnaweda dwawin. Ziyatir bewer rojhellat, Anthony Shirley û hawrêkanî le rêgey seferyanda bo çawpêkewtin be Şa 'Ebas le sallî 1598, Kurdistanyan be wîlayetêk nasanduwe lenêwan Beẍdad û Qezwînda û Kurdanyan wek xellkêkî namedenî û koçer nasanduwe. Mebestî Shirley ‌le derxistinî basî Kurdan ziyatir bo nîşandanî giringîy xoy buwe. Bellam bazirgane Vînîsyayiyekan wesfî Kurd û Kurdistanyan be deqîqtir û dûrudrêjtir kirduwe. (Galletti 1995: 99), baskirdinî Kurdan lelayen gerrîde berîtanyayiyekanewe ziyatir wesfkarîy wirûkeşane buwe.ABSTRACT IN ZAZAKIRaywanê brîtanyayijî, kurdî û Kurdîstan: tarîxo edebîyo kilm, dorê 1520-1680îNa meqale raporê ke Împeratorîyanê Osmanî û Sefewîyan de hetê raywananê brîtanyayijan yê seserranê şîyês û hewtêsinan ra derheqê kurd û Kurdîstanî de virazîyayî, înan ser o cigêrayîş kena û ê raporî kronîkanê hemdeman yê kurdan û îranijan yê Şerefxanê Bedlisî (1597/8) û Îskender Beg Munşî (1616-29) de nana pêver o. Herçiqas ke cigêrayîşanê peyênan de xeylê eleqe musnîyaye raporanê raywananê modernanê verênan yê Brîtanya ke derheqê komelanê xirîstîyan, yahudî û muslumanan yê Levant, Rojhelatê Mîyanênî û Îranî de virazîyayî, kurdî pêro pîya ameyî peygoş kerdene. Raywananê brîtanyayijan ê verênan kurdî zafane Haleb û derûdorê ci de dîyî, cayo ke Şîrketê Levantî serranê 1580an de merkezê xo nabî ro. Çi esto ke înan ra zaf tay kesan estbîyayîşê kurdan ser o şîrove kerd. Hîna zaf hetê rojhelatî de, Anthony Shirley û hevalê ey serra 1598î de kewtbî mîsyon ke Şah Abbasî zîyaret bikerê. Înan Kurdîstan sey wîlayetê mabênê Bexdad û Qazvînî de nas kerd û çimê înan de kurdî gewendeyê bê ristim û bê medenîyet bîyî. Seba Shirleyî kurdî tena wasitayêk bîyê ke pê înan muhîmîya xo berz bikero. Herçiqas ke bazirgananê venedîkijan “Kurdîstan û kurdî bi aqilo tuj û teferuat tarîf kerd” (Galletti, 1995: 99), raporanê raywananê brîtanyayijanê verênan mabênê terîf û pêardişî de ca girewt.","PeriodicalId":52052,"journal":{"name":"Kurdish Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.6000,"publicationDate":"2019-10-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"British Travellers, the Kurds, and Kurdistan: a brief literary history, c. 1520-1673\",\"authors\":\"Gerald MacLean\",\"doi\":\"10.33182/ks.v7i2.461\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"This essay investigates accounts of the Kurds and Kurdistan by sixteenth- and seventeenth-century British travellers to the Ottoman and Safavid empires by placing them alongside contemporary Kurdish and Iranian chronicles by Sharaf al-Din Khan Bedlisi (1597) and Eskandar Beg Monshi (1616-29). Although considerable attention has been paid in recent scholarship to early-modern British travellers’ accounts of the Christian, Jewish, and Muslim communities of the Levant, Middle East, and Persia, the Kurds have been entirely ignored. Early British travellers most often encountered Kurds in and around Aleppo, where the Levant Company established its headquarters during the 1580s. Remarkably few, however, commented on the Kurdish presence. Further east, Anthony Shirley and his companions on their mission to visit Shah Abbas in 1598 recognised Kurdistan to be a province between Baghdad and Qazvin, and regarded the Kurds as uncivilised and rootless vagabonds; for Shirley himself they provided a means to magnify his own importance. While earlier Venetian merchants “described Kurdistan and Kurds with perspicacity and in detail” (Galletti, 1995: 99), the accounts by the first British travellers alternated between description and fabrication.ABSTRACT IN KURMANJIGerokên Brîtanî, kurd û Kurdistan: dîrokeke nivîskî ya kurt, c. 1520-1680Ev gotar li ser wan neql û berhemên derbarê kurdan û Kurdistanê de ye ku ji teref gerokên brîtanî (îngilîz) yên sedsalên 16 û 17an ên li nav împeratoriyên Osmanî û Safewî hatine nivîsandin; gotar, wan dide ber berhemên dîrokî yên kurd û îranî yên hevdemên wan, wek Şerefxanê Bidlîsî (1597/8) û Îskender Beh Monşî (1616-29). Digel ku di xebatên nûjen de baleke girîng hatiye dayîn bo zanyariyên gerokên Brîtanî yên serdema berî-modern li ser civakên Xirîstiyan, Yahûdî û Misilman ên Levant, Rojhilata Navîn û Îranê de, kurd bi temamî hatine piştguhkirin. Gerokên brîtanî yên ewil bi piranî li Heleb û derdora wê rastî kurdan hatine ji ber ku Şîrketa Levantê di salên 1580an de baregeha xwe li wir ava kiribû. Lê belê, gelek kêm ji wan behsa hebûna kurdan kiriye. Bêtir li aliyê rojhilat, Anthony Shirley û hevrêyên wî di serdana Şah Ebbas ya 1580an de, Kurdistan wek parêzgeheke di navbera Bexda û Qezwînê de destnîşan kiriye û kurd wek tolazên hov û bêesl dîtine, û ji bo Shirley bi xwe ew amrazek bûn ku girîngiya xwe qat-qat zêdetir bike. Tucarên Venedîkî yên ewil “Kurdistan û kurdan bi hişmendî û hûrbînî terîf kirine” (Galleti, 1995:99), lê belê, neql û terîfên gerokên brîtanî di navbera terîf û derewan de diguherin.ABSTRACT IN SORANIGerîde Berîtanîyekan, Kurd û Kurdistan; puxteyek le mêjû 1520-1680Em nusîne kêwmallî mijarekanî Kurd û Kurdistan le ‌ sedekanî şazdehem û ḧevdehem dekat, le jêr roşnayî nêrrînî gerrîde Berîtanyayiyekan le herdû împiratorî 'Usmanî û Sefewîda be leberçawgirtinî herdû şakarî Şerefedîn Xanî Bedlîsî (1597/8) û Eskender Begî Munşî (1616-29) herçende zorbey kare zanistîyekan tîşkyan xistûwete ser karekanî gerrîde‌Bberîtanîyekan le berebeyanîy modêrneda; bellam ziyatir leser Cûwekan, Krîstiyanekan, Musellmanekan le Şam, Rojhellatî Nawerast û willatî Fars rawestawn û betewawî Kurdyan piştgwê xistûwe. Gerrîde berîtanîye berayiyekan zorcar çawyan be kurd le naw yan ledewrî Ḧeleb kewtuwe‌; katê ke mekoy serekîy‌ Kompanyay Şam damezra le sallî 1580kanda. Bellam zor be kemî leser bûnî kurd lewnaweda dwawin. Ziyatir bewer rojhellat, Anthony Shirley û hawrêkanî le rêgey seferyanda bo çawpêkewtin be Şa 'Ebas le sallî 1598, Kurdistanyan be wîlayetêk nasanduwe lenêwan Beẍdad û Qezwînda û Kurdanyan wek xellkêkî namedenî û koçer nasanduwe. Mebestî Shirley ‌le derxistinî basî Kurdan ziyatir bo nîşandanî giringîy xoy buwe. Bellam bazirgane Vînîsyayiyekan wesfî Kurd û Kurdistanyan be deqîqtir û dûrudrêjtir kirduwe. (Galletti 1995: 99), baskirdinî Kurdan lelayen gerrîde berîtanyayiyekanewe ziyatir wesfkarîy wirûkeşane buwe.ABSTRACT IN ZAZAKIRaywanê brîtanyayijî, kurdî û Kurdîstan: tarîxo edebîyo kilm, dorê 1520-1680îNa meqale raporê ke Împeratorîyanê Osmanî û Sefewîyan de hetê raywananê brîtanyayijan yê seserranê şîyês û hewtêsinan ra derheqê kurd û Kurdîstanî de virazîyayî, înan ser o cigêrayîş kena û ê raporî kronîkanê hemdeman yê kurdan û îranijan yê Şerefxanê Bedlisî (1597/8) û Îskender Beg Munşî (1616-29) de nana pêver o. Herçiqas ke cigêrayîşanê peyênan de xeylê eleqe musnîyaye raporanê raywananê modernanê verênan yê Brîtanya ke derheqê komelanê xirîstîyan, yahudî û muslumanan yê Levant, Rojhelatê Mîyanênî û Îranî de virazîyayî, kurdî pêro pîya ameyî peygoş kerdene. Raywananê brîtanyayijan ê verênan kurdî zafane Haleb û derûdorê ci de dîyî, cayo ke Şîrketê Levantî serranê 1580an de merkezê xo nabî ro. Çi esto ke înan ra zaf tay kesan estbîyayîşê kurdan ser o şîrove kerd. Hîna zaf hetê rojhelatî de, Anthony Shirley û hevalê ey serra 1598î de kewtbî mîsyon ke Şah Abbasî zîyaret bikerê. Înan Kurdîstan sey wîlayetê mabênê Bexdad û Qazvînî de nas kerd û çimê înan de kurdî gewendeyê bê ristim û bê medenîyet bîyî. Seba Shirleyî kurdî tena wasitayêk bîyê ke pê înan muhîmîya xo berz bikero. Herçiqas ke bazirgananê venedîkijan “Kurdîstan û kurdî bi aqilo tuj û teferuat tarîf kerd” (Galletti, 1995: 99), raporanê raywananê brîtanyayijanê verênan mabênê terîf û pêardişî de ca girewt.\",\"PeriodicalId\":52052,\"journal\":{\"name\":\"Kurdish Studies\",\"volume\":\" \",\"pages\":\"\"},\"PeriodicalIF\":0.6000,\"publicationDate\":\"2019-10-25\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Kurdish Studies\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.33182/ks.v7i2.461\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"Q1\",\"JCRName\":\"Arts and Humanities\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Kurdish Studies","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.33182/ks.v7i2.461","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q1","JCRName":"Arts and Humanities","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

摘要

本文调查了16世纪和17世纪前往奥斯曼帝国和萨法维帝国的英国旅行者对库尔德人和库尔德斯坦的描述，并将它们与Sharaf al-Din Khan Bedlisi(1597)和Eskandar Beg Monshi(1616-29)的当代库尔德人和伊朗编年史放在一起。尽管在最近的学术研究中，对早期现代英国旅行者对黎凡特、中东和波斯的基督教、犹太教和穆斯林社区的描述给予了相当大的关注，但库尔德人却完全被忽视了。早期的英国旅行者最常在阿勒颇及其周边地区遇到库尔德人，16世纪80年代，黎凡特公司在阿勒颇建立了总部。然而，很少有人对库尔德人的存在发表评论。再往东，安东尼·雪莉和他的同伴们在1598年访问沙阿阿巴斯的任务中承认库尔德斯坦是巴格达和加兹温之间的一个省，并认为库尔德人是未开化的、无根的流浪者;对雪利本人来说，这是一种夸大自己重要性的手段。早期的威尼斯商人“以敏锐和详细的方式描述库尔德斯坦和库尔德人”(Galletti, 1995: 99)，而第一批英国旅行者的描述则在描述和虚构之间交替进行。摘要KURMANJIGeroken Britani,库尔德人u库尔德斯坦:dirokeke niviski丫科特,c。1520 - 1680 ev gotar李ser wan neql u berhemen derbare kurdan u Kurdistane de你们ku霁teref geroken Britani (ingiliz)日元sedsalen 16 u 17 en李nav imperatoriyen他Safewi hatine nivisandin;gotar, wan dide ber berhemên dîrokî yên kurd û îranî yên hevdemên wan, week Şerefxanê Bidlîsî (1597/8) û Îskender Beh Monşî(1616-29)。Digel ku di xebatên n<s:1> jen de baleke giring hatiye dayn bo zanyariyên gerokên Brîtanî yên serdema ber<e:1> -modern li ser civakên xir<e:1> stiyan, Yahûdî û Misilman ên Levant, Rojhilata nav<e:1> nû Îranê de, kurd bi temamî hatine pi<e:1> <e:1> tguhkirin。Gerokên brîtanî yên ewill bi piranî li Heleb û derdora wê rastî kurdan hatine ji ber ku Şîrketa Levantê di salên 1580 and de baregeha xwe li wir ava kiribû。Lê belê， gelek kêm ji wan behsa heb<s:1> na kurdan kiriye。李Betir aliye rojhilat,安东尼雪莉u hevreyen wi di serdanaŞ啊埃巴丫1580年德,库尔德斯坦wek parezgeheke di navbera Bexda u Qezwine de destnişkiriye u的库尔德人wek tolazen共u beesl ditine, u霁bo雪莉bi xwe电子战amrazek包子ku giringiya xwe qat-qat zedetir自行车。Tucarên Venedîkî yên ewil“Kurdistan û kurdan bi hişmendî û hûrbînî ter<e:1> f kirine”(Galleti, 1995:99)， lê belê， neql û terîfên gerokên brîtanî di navbera ter<e:1> f û derewan de diguherin。库尔德斯坦:soraniger<s:1> de berber<e:1> tan<e:1> yekan; û库尔德斯坦;puxteyek le meju 1520 - 1680 em nusine kewmalli mijarekani库尔德人u库尔德斯坦le‌sedekanişazdehem uḧevdehem dekat,勒耶roşnayi nerrini gerride Beritanyayiyekan le herdu impiratori”Usmani u Sefewida是lebercawgirtini herduşakariŞerefedin Xani Bedlisi (1597/8) u Eskender开始Munş我(1616 - 29)hercende kare zorbey zanistiyekan tişkyan xistuwete ser karekani gerride‌Bberitaniyekan le berebeyaniy moderneda;bellam ziyatir leser c<s:1> wekan, krstiyanekan, Musellmanekan le Şam, Rojhellatî Nawerast û willatî Fars rawestawn û betewawî Kurdyan piştgwê xist<e:1>。gerger<s:1> de berber<e:1> tanye berayiyekan zorcar;katê ke mekoy serekk <e:1> y <e:1> Kompanyay Şam damezra le sallî 1580kanda。Bellam zor是kemî leser bûnî kurd lewnaweda dwwawin。Ziyatir bewer rojhellat,安东尼雪莉u hawrekani le regey seferyanda bo cawpekewtinŞ一个eba le salli 1598年,Kurdistanyan是wilayetek nasanduwe lenewan做ẍ爸爸u Qezwinda Kurdanyan wek xellkeki namedeni u koc nasanduwe。Mebestî雪莉·勒derxistinî basî Kurdan ziyatir bo nîşandanî giring<e:1> y xoy buwe。拜拉姆·巴齐尔甘，<s:1> <s:1>萨伊耶坎，wesfî库尔德斯坦，û库尔德斯坦，deq<e:1>， qtir， û dûrudrêjtir库尔德斯坦。(Galletti 1995: 99)， baskirdinî Kurdan lelayen gerger<e:1> de ber<e:1> tanyayiyekanewe ziyatir wesfkar<e:1> ywir<s:1> ke<e:1> ane buwe。摘要:ZAZAKIRaywanê brîtanyayijî， kurdî û kurd<e:1> stan;tarixo edebiyo kilm,多尔1520 - 1680在meqale rapore ke Imperatoriyane他u Sefewiyan de hete raywanane britanyayijan你们seserraneş以u hewtesinan ra derheqe库尔德人kurdstani de viraziyayi一转眼ser o cigerayişkena u e rapori kronikane hemdeman你们kurdan u iranijanŞerefxane Bedlisi (1597/8) u Iskender乞求妈妈ş我(1616 - 29)de娜娜pever o。Herciqas ke cigerayiş一peyenan de xeyle eleqe musniyaye raporane raywanane modernane verenan你们Britanya ke derheqe komelane xiristiyan,yahudî û muslumanan yê Levant, Rojhelatê Mîyanênî û Îranî de virazîyayî， kurdî pêro p<e:1> ya ameyî peygoek kerdene。Raywananê branyayijan ê verênan kurdî zafane Haleb û derûdorê ci de dîyî， cayo ke Şîrketê Levantî serranê 1580和de merkezê xo nabî ro。Çi to ke <e:1> nan ra zaf tay kesan estbîyayîşê kurdan ser o <e:1> rove kerd。h<e:1> na zaf hetê rojhelatî de, Anthony Shirley û hevalê ey serra 1598î de kewtbî m<e:1> syon ke Şah Abbasî z<e:1> yaret bikerê。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

查看原文本刊更多论文

British Travellers, the Kurds, and Kurdistan: a brief literary history, c. 1520-1673

This essay investigates accounts of the Kurds and Kurdistan by sixteenth- and seventeenth-century British travellers to the Ottoman and Safavid empires by placing them alongside contemporary Kurdish and Iranian chronicles by Sharaf al-Din Khan Bedlisi (1597) and Eskandar Beg Monshi (1616-29). Although considerable attention has been paid in recent scholarship to early-modern British travellers’ accounts of the Christian, Jewish, and Muslim communities of the Levant, Middle East, and Persia, the Kurds have been entirely ignored. Early British travellers most often encountered Kurds in and around Aleppo, where the Levant Company established its headquarters during the 1580s. Remarkably few, however, commented on the Kurdish presence. Further east, Anthony Shirley and his companions on their mission to visit Shah Abbas in 1598 recognised Kurdistan to be a province between Baghdad and Qazvin, and regarded the Kurds as uncivilised and rootless vagabonds; for Shirley himself they provided a means to magnify his own importance. While earlier Venetian merchants “described Kurdistan and Kurds with perspicacity and in detail” (Galletti, 1995: 99), the accounts by the first British travellers alternated between description and fabrication.ABSTRACT IN KURMANJIGerokên Brîtanî, kurd û Kurdistan: dîrokeke nivîskî ya kurt, c. 1520-1680Ev gotar li ser wan neql û berhemên derbarê kurdan û Kurdistanê de ye ku ji teref gerokên brîtanî (îngilîz) yên sedsalên 16 û 17an ên li nav împeratoriyên Osmanî û Safewî hatine nivîsandin; gotar, wan dide ber berhemên dîrokî yên kurd û îranî yên hevdemên wan, wek Şerefxanê Bidlîsî (1597/8) û Îskender Beh Monşî (1616-29). Digel ku di xebatên nûjen de baleke girîng hatiye dayîn bo zanyariyên gerokên Brîtanî yên serdema berî-modern li ser civakên Xirîstiyan, Yahûdî û Misilman ên Levant, Rojhilata Navîn û Îranê de, kurd bi temamî hatine piştguhkirin. Gerokên brîtanî yên ewil bi piranî li Heleb û derdora wê rastî kurdan hatine ji ber ku Şîrketa Levantê di salên 1580an de baregeha xwe li wir ava kiribû. Lê belê, gelek kêm ji wan behsa hebûna kurdan kiriye. Bêtir li aliyê rojhilat, Anthony Shirley û hevrêyên wî di serdana Şah Ebbas ya 1580an de, Kurdistan wek parêzgeheke di navbera Bexda û Qezwînê de destnîşan kiriye û kurd wek tolazên hov û bêesl dîtine, û ji bo Shirley bi xwe ew amrazek bûn ku girîngiya xwe qat-qat zêdetir bike. Tucarên Venedîkî yên ewil “Kurdistan û kurdan bi hişmendî û hûrbînî terîf kirine” (Galleti, 1995:99), lê belê, neql û terîfên gerokên brîtanî di navbera terîf û derewan de diguherin.ABSTRACT IN SORANIGerîde Berîtanîyekan, Kurd û Kurdistan; puxteyek le mêjû 1520-1680Em nusîne kêwmallî mijarekanî Kurd û Kurdistan le ‌ sedekanî şazdehem û ḧevdehem dekat, le jêr roşnayî nêrrînî gerrîde Berîtanyayiyekan le herdû împiratorî 'Usmanî û Sefewîda be leberçawgirtinî herdû şakarî Şerefedîn Xanî Bedlîsî (1597/8) û Eskender Begî Munşî (1616-29) herçende zorbey kare zanistîyekan tîşkyan xistûwete ser karekanî gerrîde‌Bberîtanîyekan le berebeyanîy modêrneda; bellam ziyatir leser Cûwekan, Krîstiyanekan, Musellmanekan le Şam, Rojhellatî Nawerast û willatî Fars rawestawn û betewawî Kurdyan piştgwê xistûwe. Gerrîde berîtanîye berayiyekan zorcar çawyan be kurd le naw yan ledewrî Ḧeleb kewtuwe‌; katê ke mekoy serekîy‌ Kompanyay Şam damezra le sallî 1580kanda. Bellam zor be kemî leser bûnî kurd lewnaweda dwawin. Ziyatir bewer rojhellat, Anthony Shirley û hawrêkanî le rêgey seferyanda bo çawpêkewtin be Şa 'Ebas le sallî 1598, Kurdistanyan be wîlayetêk nasanduwe lenêwan Beẍdad û Qezwînda û Kurdanyan wek xellkêkî namedenî û koçer nasanduwe. Mebestî Shirley ‌le derxistinî basî Kurdan ziyatir bo nîşandanî giringîy xoy buwe. Bellam bazirgane Vînîsyayiyekan wesfî Kurd û Kurdistanyan be deqîqtir û dûrudrêjtir kirduwe. (Galletti 1995: 99), baskirdinî Kurdan lelayen gerrîde berîtanyayiyekanewe ziyatir wesfkarîy wirûkeşane buwe.ABSTRACT IN ZAZAKIRaywanê brîtanyayijî, kurdî û Kurdîstan: tarîxo edebîyo kilm, dorê 1520-1680îNa meqale raporê ke Împeratorîyanê Osmanî û Sefewîyan de hetê raywananê brîtanyayijan yê seserranê şîyês û hewtêsinan ra derheqê kurd û Kurdîstanî de virazîyayî, înan ser o cigêrayîş kena û ê raporî kronîkanê hemdeman yê kurdan û îranijan yê Şerefxanê Bedlisî (1597/8) û Îskender Beg Munşî (1616-29) de nana pêver o. Herçiqas ke cigêrayîşanê peyênan de xeylê eleqe musnîyaye raporanê raywananê modernanê verênan yê Brîtanya ke derheqê komelanê xirîstîyan, yahudî û muslumanan yê Levant, Rojhelatê Mîyanênî û Îranî de virazîyayî, kurdî pêro pîya ameyî peygoş kerdene. Raywananê brîtanyayijan ê verênan kurdî zafane Haleb û derûdorê ci de dîyî, cayo ke Şîrketê Levantî serranê 1580an de merkezê xo nabî ro. Çi esto ke înan ra zaf tay kesan estbîyayîşê kurdan ser o şîrove kerd. Hîna zaf hetê rojhelatî de, Anthony Shirley û hevalê ey serra 1598î de kewtbî mîsyon ke Şah Abbasî zîyaret bikerê. Înan Kurdîstan sey wîlayetê mabênê Bexdad û Qazvînî de nas kerd û çimê înan de kurdî gewendeyê bê ristim û bê medenîyet bîyî. Seba Shirleyî kurdî tena wasitayêk bîyê ke pê înan muhîmîya xo berz bikero. Herçiqas ke bazirgananê venedîkijan “Kurdîstan û kurdî bi aqilo tuj û teferuat tarîf kerd” (Galletti, 1995: 99), raporanê raywananê brîtanyayijanê verênan mabênê terîf û pêardişî de ca girewt.

求助全文

通过发布文献求助，成功后即可免费获取论文全文。去求助

来源期刊

Kurdish Studies ETHNIC STUDIES-

自引率

0.00%

发文量

期刊介绍： Kurdish Studies journal is an interdisciplinary and peer-reviewed journal dedicated to publishing high quality research and scholarship. Kurdish Studies journal is initiated by the members of the Kurdish Studies Network (KSN) and supported by a large group of academics from different disciplines. The journal aligns itself with KSN‘s mission to revitalize and reorient research, scholarship and debates in the field of Kurdish studies in a multidisciplinary fashion covering a wide range of topics including, but not limited to, economics, history, society, gender, minorities, politics, health, law, environment, language, media, culture, arts, and education.