FEKAL MİKROBİYOTA TRANSPLANTASYONU VE HEMŞİRELİK

Fekal Mikrobiyata Transplantasyonu (FMT), diger isimleriyle fekal bakteriyoterapi, fekal transfuzyon ve gaita transplantasyonu son yuzyilin en dikkat cekici tedavilerinden biri olarak kabul edilmektedir. FMT, saglikli bir donorden alinan gaitanin filtre ve dilue edilerek, alicinin gastrointestinal sistemine yerlestirilmesi islemidir. Fekal mikrobiyota transplantasyonu, 4. yuzyilda ilk kez agiz yoluyla “Sari Corba” adiyla Cin’de Ge Hong tarafindan gida zehirlenmesi ve ciddi diyarede oral olarak kullanilmistir. 16. yuzyilda yuksek ates, kronik diyare ve konstipasyonda, 17. yuzyilda veteriner tibbinda yaygin olarak kullanilmis, 20.yuzyilda Bedouins tarafindan “Sicak deve fecesi” tavsiye edilmistir. 2. Dunya savasinda Afrika’da Alman askerleri tarafindan kullanilmis, 1958’de insanda modern tipta, ilk kez Eiseman B. tarafindan kullanmistir. Son zamanlarda, cesitli klinik durumlarda, Clostridium Difficile enfeksiyonunun tekrarlayan ve direncli durumlarinda yaygin olarak kullanilmaya baslanmistir. FMT isleminin amaci, bozulan bagirsak mikrobiyotasini saglikli bakteri toplulugu ile baskilayarak barsak florasini daha iyi hale getirmektir. FMT, sadece gastrointestinal sistem hastaliklari degil, ayni zamanda diger sistem hastaliklarinin da tedavisi icin, antibiyotiklerin daha once basarisiz oldugu durumlarda bagisiklik sistemini degistirip duzenlemek ve enfeksiyonlari ortadan kaldirmak icin ozetle gastrointestinal mikrobiyotanin gucunden yararlanmak icin degisik amaclarla kullanilmaktadir. FMT islemi, saglikli donor diskisindan elde edilen mikrobial solusyonun lavman, nazoduodenal/nazojejunal sonda, gastroskopi, jejunoskopi ve kolonoskopi gibi cesitli yollarla aliciya nakledilmesi ile gerceklestirilir. Islem oncesinde alici ve vericiye gerekli taramalar yapilarak isleme ozel hazirlik yapilir. Islem sonrasinda da nakil yapilan hasta kisa sureli minor ve uzun donem yan etkiler acisindan izlenir. Literaturde FMT ile ilgili cok sayida calisma bulunmaktadir; ancak calismalarin buyuk cogunlugu tedavinin prosedurunu icerdigi icin daha cok hekimlere yonelik calismalardir. Oysa bu farkli ve yararli tedavinin basarisi ve daha sik uygulanmasi icin hemsirenin de FMT surecinin tum yonlerine dahil olmasi gerekmektedir. Bu makalede guncel tedavi olan FMT ile ilgili genel bilgiler, islem basamaklari, islem oncesi- sonrasi hasta izlemi ve bu sureclerle ilgili hemsirelik sorumluluklari literatur isiginda irdelenmistir.