Mustafa Kemal Özkan, Metin Beyazpirinç, Ali Ekber Akçay, Muhamed Çoban, Osman Candan, O. E. Koralay, Meftun Kerem Sönmez, Halil Yusufoğlu
{"title":"Niğde Masifi Metamorfitlerinin Stratigrafisi ve İç Toros Okyanusu’nun Triyas Riftleşmesine Ait Bulgular (Orta Anadolu, Türkiye)","authors":"Mustafa Kemal Özkan, Metin Beyazpirinç, Ali Ekber Akçay, Muhamed Çoban, Osman Candan, O. E. Koralay, Meftun Kerem Sönmez, Halil Yusufoğlu","doi":"10.19111/bulletinofmre.1133242","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Orta Anadolu’da Niğde dolaylarını kapsayan inceleme alanının temelini oluşturan Niğde Masifi’ne ait metamorfitler alttan üste doğru Geç Devoniyen yaşlı Gümüşler, Karbonifer-erken Permiyen yaşlı Kaleboynu, geç Permiyen yaşlı Kızıldağ formasyonu ile bunları uyumsuz olarak üzerleyen ve birbirlerinden uyumsuzluklarla ayrılan Orta Triyas-Geç Kretase topluluğundan yapılıdır. İlk kez bu çalışmada ayırtlanan, yaygın amfibolit düzeyli fillit-mermer-şist ardalanmalı Triyas istifi (Söğütlüdere formasyonu) Paleozoyik istifi uyumsuz olarak üzerlemektedir. Tabanda uyumsuzluğu tanımlayan kuvarsitle başlayan Jura-Kretase yaşlı kalın homojen mermerler Kırtepe formasyonu olarak tanımlanmıştır. İstif yine uyumsuz dokanak ilişkilerine sahip, metaofiyolit blokları içeren, olasılı Geç Kretase yaşlı metafiliş (Kırkpınar formasyonu) ile sonlanmaktadır. Söğütlüdere formasyonundaki amfibolit örneğinden ilksel bazik magmatizmanın kristalizasyon yaşı olarak yorumlanan 239 my (Orta Triyas) yaş elde edilmiştir. Aynı formasyona ait metakırıntılılardan elde edilen en genç detritik zirkon yaşları (223-224 my) bu veri ile uyumlu olacak şekilde formasyonun ilksel çökelim yaşının olasılıkla Geç Triyas olduğunu göstermektedir. Jeokimyasal veriler söz konusu alkali bileşimli ve anorojenik kökenli bazik volkanizmanın kıtasal kabuk üzerinde gelişen bir genleşme ortamını işaret etmektedir. Bölgesel verilerle birlikte değerlendirildiğinde Söğütlüdere formasyonuna ait metabazitler, Torid-Anatolid Platformu’nun Triyas döneminde parçalanması ile başlayıp İç Toros Okyanusu’nun açılması ve Kırşehir Bloku’nun koparılması ile sonuçlanan riftleşmenin ilk evre ürünleri olarak yorumlanabilir.","PeriodicalId":42748,"journal":{"name":"Bulletin of the Mineral Research and Exploration","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.5000,"publicationDate":"2022-06-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Bulletin of the Mineral Research and Exploration","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.1133242","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q4","JCRName":"GEOSCIENCES, MULTIDISCIPLINARY","Score":null,"Total":0}
Niğde Masifi Metamorfitlerinin Stratigrafisi ve İç Toros Okyanusu’nun Triyas Riftleşmesine Ait Bulgular (Orta Anadolu, Türkiye)
Orta Anadolu’da Niğde dolaylarını kapsayan inceleme alanının temelini oluşturan Niğde Masifi’ne ait metamorfitler alttan üste doğru Geç Devoniyen yaşlı Gümüşler, Karbonifer-erken Permiyen yaşlı Kaleboynu, geç Permiyen yaşlı Kızıldağ formasyonu ile bunları uyumsuz olarak üzerleyen ve birbirlerinden uyumsuzluklarla ayrılan Orta Triyas-Geç Kretase topluluğundan yapılıdır. İlk kez bu çalışmada ayırtlanan, yaygın amfibolit düzeyli fillit-mermer-şist ardalanmalı Triyas istifi (Söğütlüdere formasyonu) Paleozoyik istifi uyumsuz olarak üzerlemektedir. Tabanda uyumsuzluğu tanımlayan kuvarsitle başlayan Jura-Kretase yaşlı kalın homojen mermerler Kırtepe formasyonu olarak tanımlanmıştır. İstif yine uyumsuz dokanak ilişkilerine sahip, metaofiyolit blokları içeren, olasılı Geç Kretase yaşlı metafiliş (Kırkpınar formasyonu) ile sonlanmaktadır. Söğütlüdere formasyonundaki amfibolit örneğinden ilksel bazik magmatizmanın kristalizasyon yaşı olarak yorumlanan 239 my (Orta Triyas) yaş elde edilmiştir. Aynı formasyona ait metakırıntılılardan elde edilen en genç detritik zirkon yaşları (223-224 my) bu veri ile uyumlu olacak şekilde formasyonun ilksel çökelim yaşının olasılıkla Geç Triyas olduğunu göstermektedir. Jeokimyasal veriler söz konusu alkali bileşimli ve anorojenik kökenli bazik volkanizmanın kıtasal kabuk üzerinde gelişen bir genleşme ortamını işaret etmektedir. Bölgesel verilerle birlikte değerlendirildiğinde Söğütlüdere formasyonuna ait metabazitler, Torid-Anatolid Platformu’nun Triyas döneminde parçalanması ile başlayıp İç Toros Okyanusu’nun açılması ve Kırşehir Bloku’nun koparılması ile sonuçlanan riftleşmenin ilk evre ürünleri olarak yorumlanabilir.
期刊介绍:
MTA Dergisinde, yer bilimlerinin her dalına ilişkin özgün bilimsel araştırmalara, eleştirel derlemelere, kısa notlara ve yayımlanmış makalelere ilişkin eleştiri ve yanıt yazılarına yer verilmektedir. Dergi, yılda iki kez Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanmaktadır. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen makalelerden makale kabul ücreti, makale işlem ücreti ve basım ücreti alınmamaktadır. MTA Dergisine gönderilen makaleler Yayın Kurulu tarafından intihal.net aracılığıyla intihal taramasından geçirilir. İntihal veya kendinden çalma tespit edilen makaleler dergi tarafından reddedilir. MTA Dergisi, tamamen açık erişim dergisi olarak yayınlanmaktadır. Dergideki makalelerin tam metin içeriğine internet üzerinden ücretsiz olarak erişilebilmektedir. Herhangi bir ortamda ticari olmayan kullanımına ve dağıtımına izin verilmektedir, yazarın ve derginin düzenli olarak atıf almasına imkân sağlamaktadır.