II. Abdülhamid Image on II. Constitutional Humor Press

Karikatür, yazı dışında olayların aktarım ve tasviri bakımından basın hayatında önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada I ve II. Meşrutiyet arasında süren yaklaşık otuz sene boyunca yaşanan gelişmeler üzerinden II. Abdülhamid imajı, yönetimde olduğu süreçte yayımlanan karikatürleri üzerinden araştırılmıştır. Çalışmamızın amacı basın özgürlüğüne dair şartların iyileştirildiği bir imparatorlukta padişah yönetimde iken basında kendisine nasıl imaj çizildiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla II. Meşrutiyet’in ilânı ile II. Abdülhamid’in hal’ine kadar olan süreçte, 23.07.1908-27.04.1909 tarih aralığında yayımlanan mizah dergi ve gazeteleri (Püsküllü Bela, Gramofon, Boşboğaz ve Güllabi, Bağçe (Zıpır), Mirat-ı Alem, Karagöz, El Üfürük, Zuhuri, Tasvir-i Hayal, Kalem, Cingöz, Üç Gazete, Zevzek, Dalkavuk, Temaşa, Resimli Tonton Risalesi, Musavver Cellat, Hacivat, Mahkûm, Karakuş Ezop, Musavver Şakacı, Edep Yahu, Şakrak, Tavus, Davul, İbiş, Geveze, İncili Çavuş, Köroğlu, Musavver Papağan) taranarak II. Abdülhamid karikatürleri tespit edilmiş ve bu karikatürler görsel retorik yöntemi ile incelenmiştir. Bu araştırma yöntemi ile görseller dönemin olay, şahıs ve konu ile ilişkilendirilerek dönemin tarihi gelişmelerine basın üzerinden ışık tutması amaçlanmıştır.