Epics with Religious Themes: Armeno-Turkish Hayr Apraham Risalesi

Bu makalenin amacı Ermeni harfleri ile Türkçe yazılmış olan, dinî ve mistik bir içeriğe sahip eserlere dikkat çekmektir. Bu amaçla 19. yüzyılın sonunda Ermeni harfleri ile Türkçe yazılmış olan Hayr Apraham Risalesi ele alınmış ve bu risalede bulunan dört destan içeriği bakımından incelenmiştir. Hz. İbrahim’in oğlunu kurban etmesini, Hz. Yusuf kıssasını, Hristiyan kozmogonisini ve Hristiyan eskatolojisini konu alan bu destanlarda aktarılanların ana kaynağı Kitab-ı Mukaddes’tir. Bununla birlikte destanlarda anlatılanlar Kuran kıssaları ve Osmanlı toplumu içinde yaşayan Müslüman Türklerin inançları ile de benzerlikler taşımaktadır. Ayrıca bu destanların Türk halk edebiyatı nazım tür ve şekli ile yazılmış olması ve yazarının amacının mutasavvıf şairlerin şiir söyleme amaçları ile benzer olması da dikkat çekicidir. Bu makalede bütün bu durumlar göz önünde bulundurularak Ermeni harfleri ile Türkçe yazılmış olan, Türk halk edebiyatını form olarak örnek alan ve belli bir dinin kurallarını öğretmeyi veya bu kurallara karşı belli bir hassasiyet oluşturmayı amaçlayan eserlerin dinî-tasavvufi halk edebiyatı içinde değerlendirilebileceği iddia edilmektedir.