ŞİRVÂNÎZÂDE MEHMED RÜŞDÜ PAŞA NIN AMASYA SÜRGÜNÜ SIRASINDA SADIK PAŞA YA GÖNDERDİĞİ MEKTUPLAR (1871-1872)

Bu makale Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa’nın Amasya sürgünü sırasında mahmîsi Sadık Paşa’ya gönderdiği mektupların yeni harflere aktarılmasını ve dönemin siyasi iklimi bağlamında değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Osmanlı Arşivi’nde Yıldız Esas Evrakı (Y.EE.) fonunda kayıtlı ve ilk defa bu makalede yayınlanacak olan vesikalar, Sadrazam Mahmud Nedim Paşa’nın, selefi Âli Paşa’nın bürokrasi içerisindeki kadrolarını tasfiye ettiği, memur maaşlarında yüksek kesintiler yaptığı ve keyfi uygulamalar yürüttüğü bir zaman aralığında kaleme alınmıştır. Mevcut literatürde ketumiyeti malum ve resmî söylemin bir parçası halindeki arşiv belgelerinden yararlanılarak ele alınan bu dönemin daha iyi anlaşılabilmesi için örneğine az rastlanan bu mektupların translitere ve analiz edilmesi elzemdir. Rüşdü Paşa gibi Âli Paşa’ya yakın ve gadre uğrayanlar arasında sayılan bir ismin anlatısı olarak ehemmiyeti haiz vesikalar, Paşa’nın ikbal mücadelesini, geçim sıkıntılarını ve irtibat kurmayı arzuladığı siyasi klikleri açığa çıkarabilmek açısından kişisel anlamda da önemli ipuçları taşır. Bu bağlamda bu makale Paşa’nın hayat hikâyesine kısaca değindikten sonra politik ve şahsî açıdan mektuplarının içeriğine odaklanmıştır.