ЗАХОРОНЕНИЯ В КАТАКОМБАХ В МОГИЛЬНИКЕ МЫНТОБЕ

Мақаланың теориялық бөлімінде катакомба терминінің этимологиясы мен мағынасы талқы- ланып, Евразия даласындағы ерте кезеңге жататын катакомбалық жерлеулер жөнінде мәлімет келтірілген. Мыңтөбе қорымындағы катакомбалар қаңлы кезеңіне тиесілі болғандықтан және тарихи деректер бойынша қорым орналасқан аймақтарда қаңлы тайпалары мекендегендіктен аталмыш тайпаның мәдениеті мен жерлеу дәстүріне тоқталынған. Осыдан кейін Мыңтөбеден табылған катакомбалық қабірлер, жерлеу дәстүрімен бірге тұтастай қарастырылған. 2017 жылы қазылған №3 обадағы катакомбалық жерлеу мен 2022 жылы қазылған катакомбалық жерлеулер арасында өз ара ұқсастықпен айырмашылықтың бар екендігі аңғарылған. Атап айтар болсақ әр екі обада жерлеулер катакомбалық қабірде жүзеге асырылған. Бірақ №3 обадағы катакомбада ұжымдық жерлеу жүзеге асырылса, №7 обадағы катакомбада жалғыз бір қаңқа жерленген. Ал, №3 обада о дүниелік тарту таралғылар қаңқалардың бас жағына немесе жаңдарына салынса, №7 обада олар қабір сыртындағы оба үйіндісі астында жатқан жер бетіне орналастырылған. Бұл жағдай Мыңтөбе қорымында әр түрлі сенім өкілдеріне тиесілі түрлі кезеңге жататын жерлеулердің бар екендігін болжауға мүмкіндік берді.Ал, қабір құрылымы мен түрін айқындау мақсатында А.Н.Подушкиннің жасаған сыныптауы келтірілген. Бұл бойынша Мыңтөбедегі қабірлердің «Т» түріндегі катакомба екендігі белгіленген. Салыстырмалы талдау жүргізу мақсатында Қазақстан, Қырғызыстан және Өзбекістандағы катаком- балық қабірлер негізге алынған. Қорытынды да тақырыпқа байланысты болжамды тұжырымдар келтірілген. Кілт сөздер.Мыңтөбе, катакомба, қаңлы, қорым, оба, жерлеу дәстүрі, көшпелі мәдениет, отырықшы мәдениет. В теоретической части статьи обсуждается этимология и значение термина "катакомба", приводится информация о ранних катакомбных захоронениях в Евразийских степях. В связи с тем, что катакомбы могильникаМынтобе относятся к периоду канглы и по историческим сведениям, регионы, где расположен наш могильник, были заселены племенами канглы, была затронута культура и погребальные традиции этого племени. Катакомбы Мынтобе и погребальная традиця были рассмотрены как единое целое. Отмечаются сходства и различия между захоронениями в катакомбеизкургана № 3, которое было раскопано в 2017 году, и катакомбой, исследованной в 2022 году. В частности, в обоих курганах захоронения проводились в катакомбе. Но если в катакомбе кургана № 3совершено коллективное погребение, то в катакомбе кургана № 7 одиночноезахоронение. Причем в кургане № 3 сопровождающий инвентарь помещался в районе головы или рядом с туловищемх, в кургане № 7за пределами могильной ямы под земляной насыпью. Это обстоятельство позволило предположить, что в могильнике Мынтобе имеются захоронения разных периодов, принадлежащие представителям разных конфессий. Для того чтобы определить структуру и тип гробницы, приводится классификация, разработанная А.Н. Подушкиным. В соответствии с этим установлено, что катакомбы Мынтобе являются катакомбами типа "Т". Для проведения сравнительного анализа за основу были взяты катакомбные захоронения Казахстана, Кыргызстана и Узбекистана. В заключении приводятся предварительные выводы по теме. Ключевые слова. Мынтобе, катакомба, канглы, некрополь, курган, погребальная традиция, кочевая культура, оседлая культура. In the theoretical part of the article, the etymology and meaning of the term catacomb are discussed, information about catacomb burials dating back to the early period in the Eurasian steppes is given. Due to the fact that the catacombs in the myntobe burial ground belong to the kangly period and, according to historical data, the regions where the burial ground is located were inhabited by the kangly tribes, the culture and burial traditions of this tribe were touched upon.After that, the catacomb tombs found in Myntobe, along with the burial tradition, were considered as a whole. It is noted that there is a difference in similarity between the catacomb burial in the burial No. 3, which was excavated in 2017, and the catacomb burial in 2022.In particular, burials were carried out in a catacomb grave every two plagues. But if a collective burial was carried out in the catacomb of plague No. 3, then a single skeleton was buried in the catacomb of plague No. 7. And in plague No. 3, afterlife spreads are placed on the heads of skeletons or on new ones, in plague No. 7 they are placed on the surface of the earth lying under the mound outside the grave.This circumstance made it possible to assume that in the myntobe burial ground there are burials of different periods belonging to representatives of different faiths. In order to determine the structure and type of the tomb, a classification developed by A. N. Podushkin is given. According to this, it is established that the tombs in Myntobe are catacombs of the "T" type. In order to conduct a comparative analysis, catacomb tombs in Kazakhstan, Kyrgyzstan and Uzbekistan were taken as a basis. The conclusion is also given predictive conclusions related to the topic. Keywords. Myntobe, catacomb, kangly, necropolis, plague, burial traditions, nomadic culture, settled culture.