ТАУХИДСКИЙ ПОДХОД К ПРОБЛЕМЕ ГОСУДАРСТВЕННОСТИ И СПРАВЕДЛИВОСТИ В ТРУДАХ АЛЬ-ФАРАБИ И ИБН ХАЛДУНА

Бұл мақалада С.М. Бациеваның «Историко-социологический трактат Ибн Халдуна «Мукаддима»» атты монографиясының негізгі ұстанымын сыни көзқараста талдай келе, ортағасырлық ірі ғалымдар Әл-Фараби мен Ибн Халдун еңбектеріндегі мемлекеттілік пен әділеттілік мәселесі таухидтық тұрғыдан қарастырылады. Осы ортағасырлық ғалымдардың мемлекет пен әділеттілік туралы ой-толғамдары мен тұжырымдары жүйесінің түп-негізгі мен қайнар көзі өз бастауын қайдан алатындығына үңіліп, оған ғылыми баға беруге тырысады. Бүгінгі таңда Әл-Фарабидің «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарас-тары жайлы»трактаты мен Ибн Халдунның «Мұхаддімаһ» атты еңбегіндегі «Идеалды қоғам құру» концепциясын тек саяси-әлеуметтік тұрғыдан ғана қарастыру –осы тұжырым аясын тарылтып, ондағы кейбір мәселелерді дұрыс түсіну мен қабылдауға кедергі келтіретіндіктен таухидтық-теологиялық көзқарастың да қалыптасуына түрткі болып отыр. Өйткені, күллі әлемге Ислам ғалымдары атпен танымал аталмыш әмбебап ғалымдардың ой-пікірлерін тек қазіргі кездегі саясаттану мен әлеуметтану, тарих пен философия секілді ғылымдар шеңберінде шектеп қою үлкен қателікке жол ашады, өйткені олардың ой-тұжырымдары өз бастауын Құраннан алып, Таухидке тірейді. Сондықтан олардың еңбегі таухидтық көзқарасқа сүйене отырып, заманауи теориялар аясында діни-теологиялық тұрғыдан жаңаша талдануы тиіс. This article presents a critical analysis of themain discourse of Batsieva’s monograph named“Historic-social tractate (treatise) of Ibn Khaldun “Muqaddimah”” , and alsoconsiders from Tawhid’s (The Divine Unity’s) point of view the statehood and justice issues in an important medieval scientists Al-Farabi and Ibn Khalduns’ works. It tries to give an assessment in academic context to the system of thoughts and concepts ofthese medieval scientists in order to find out their original sources. Nowadays, unfortunately the concept of “ideal society” in Al-Farabi’s “Treatise on the views of the residents of the virtuous city” and Ibn Khaldun’s “Muqaddimah” is mainly consideredfrom political and sociological point of view. It is mainly a subject of discussion of specific sciences like History, Sociology and philosophy. As a result, the area of this concept is narrowed and made difficult to understand and accept some issues. Therefore, it is important to examine this issue from theological, Divine Unity’s point of view. As we’ve mentioned above this article is an attempt to trace an understanding of the foundations and origins of the footsteps of these outstanding Islamic scientists’ thought system, in which they deal with ideas linked to "ideal society". The Quran is a starting point for their thoughts, the base of their ideas lays on Tawhid (Divine Unity), that’s why the restriction of their views’ scope within a particular subject will result in misunderstanding. Therefore, we think that it would be better if their works are discussed according to Divine Unity and analyzed within a theological framework consisting contemporary approaches. On this way, the priority would be given to religious and theological aspects rather than historical or philosophical aspects of their works. В этой статье, на основе критического анализа основной позиции исследователя С.М. Бациевой, изложенной в монографии «Историко-социологический трактат Ибн Халдуна «Мукаддима», с таухидской точки зрения рассматривается проблема государственности и справедливости в трудах крупнейших средневековых ученых Аль-Фараби и Ибн Халдуна. Эти средневековые ученые, в своих трудах пытались рассмотреть истоки возникновении государства и справедливости и дать им научную оценку. На сегодняшний день рассмотрение только с политико-социальной точки зрения концепции «построения идеального общества» в трактате Аль-Фараби «О взглядах благотворительных горожан» и в труде Ибн Халдуна «Мукаддима» сужает сферу их утверждений и препятствует правильному пониманию и восприятию некоторых рассматриваемых ими вопросов. Это и явилось толчком к формированию таухидско –богословского подхода к рассмотрению этих их взглядов. Изучение и оценка взглядов этих универсальных ученых, известных во всем мире как исламские ученые, только в рамках современной политологии и социологии, истории и философии, есть допущение большой ошибки, так как их рассуждения берут свое начало в Коране и опираются на Таухид. Поэтому их труды должны быть проанализированы, опираясь на таухидский подход, в рамках современных религиозно-теологических теорий.