EĞİTİM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: KISA VE UZUN DÖNEMLİ İNCELEME

Beşeri sermaye uzun süredir ekonomik sistemin en belirleyici özelliği olarak ön plana çıkmaktadır. Genel olarak ülkelerin beşeri sermaye stoklarının en kritik bileşeni olan eğitim, bireylerin bilgi ve becerilerinde sağladığı artışla katma değer zincirinde bir yükselme sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı eğitim ve ekonomik büyüme arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiyi AB ülkeleri ve Türkiye üzerinden incelemektir. Bu doğrultuda eğitimi temsilen temel ve ileri eğitim alanların işgücü içindeki oranları ve eğitim harcamaları kullanılmıştır. Havuzlanmış Ortalama Grup Tahmincisi panel regresyon analizi ile uzun ve kısa dönemde ekonomik büyüme ile eğitim değişkenleri arasındaki ilişki ortaya konulmuştur. Yapılan analizler sonucunda uzun dönemde temel eğitim alanların oranı ve eğitim harcamaları ile ekonomik büyüme arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Kısa dönemli ilişkileri birimler bazında veren Havuzlanmış Ortalama Grup Tahmincisi sonuçlarına göre 6 ülke dışında tüm ülkeler için uzun dönemde dengeye gelineceğini gösteren hata düzeltme katsayısı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bununla birlikte örnekleme dahil olan ülkelerin yaklaşık %43’ünde temel eğitim, %33’ünde ileri eğitim değişkenleri kısa dönem için istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Eğitim harcamaları ile büyüme arasındaki ilişki ise uzun dönemde beklendiği üzere pozitif olmakla birlikte, kısa dönemde 12 ülke için negatif olarak tespit edilmiştir.