UTILISATION METHODS OF POULTRY LITTER GENERATED IN POULTRY ENTERPRİSES IN DİYARBAKIR PROVINCE

Tavuk eti ve tavuktan elde edilen yumurta yüksek oranda protein içermesi nedeniyle insan beslenmesi açısından oldukça önemlidir. Tavuk eti kırmızı ete göre daha ekonomik olması nedeniyle de tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Bu nedenle tavuk eti veya yumurta üretimi yapan işletmelerin sayısı giderek artmaktadır. İşletmelerde üretim aşamasında oluşan tavuk dışkısı uygun şekilde bekletme ve depolama koşullarına dikkat edilmediği takdirde çevre kirliliğine neden olabilmektedir. Bu çalışmada Diyarbakır ilinde faaliyet gösteren tavukçuluk işletmelerinde üretim aşamasında oluşan kümes atıklarının (tavuk dışkısı + altlık malzemesi) değerlendirme yöntemleri yapılan anket çalışması ile belirlenmiştir. 2021 yılında Diyarbakır ili ve ilçelerinde faaliyet gösteren tavukçuluk işletmelerinde yürütülen çalışmada gayeli örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler sonucunda, Diyarbakır ilinde faaliyet gösteren tavuk işletmelerinde kümes atıklarının bekletilerek veya bekletilmeden tarlaya atıldığı, bazı tavuk işletmeleri tarafından ise enerji üretimi yapan firmalara verildiği belirlenmiştir. Kümes atıklarını bekleterek tarlaya atan işletmelerin bu atıkları açıkta beklettiği tespit edilmiştir. Ankete katılan tüm işletmeler atıklardan herhangi bir gelir elde etmediği veya gelirin maliyeti ancak karşıladığını bildirmiştir. Anket çalışması sonucunda kümes atıklarının işletme sahipleri açısından sorun teşkil etmediğini belirlenmiştir. Kümes atıklarından tavuk gübresi elde edilmesi konusunda ise işletmelerin farklı görüşlere sahip olduğu görülmüştür. Tavuk gübresi üretmek konusunda istekli olan işletmelerin yanında bu konuda isteksiz olan işletmelerinde olduğu gözlenmiştir.