GIFT-GIVING TRADITION IN THE PERSIAN EMPIRE AND THE ACHAEMENID IDEOLOGY

Bu makalede, Pers imparatorluğunda hediyeleşme geleneğinin bazı özellikleri ele alınacaktır. Tartışmamızın amacı, hediyelerin Pers imparatorluğunun sosyo-politik yapısındaki yeri ve fonksiyonunu açıklığa kavuşturmaktır. Gerek Pers gerekse Eski Yunan kaynaklarında belirtildiği üzere, Pers imparatorluğunda hediye eksenli bir hizmet-ödül sistemine yer verilmiştir. Pers toplumunda hediyeleşme önemli bir ideolojik role sahipti, çünkü hediyeler hem sosyal hiyerarşiyi hem de kralın mutlak statüsünü temsil edip pekiştirmeye hizmet etmekteydi. Kabaca, kraliyet hediyelerinin en temel işlevi, krala sınırsız bir hizmet ve yoğun bir hediye akışını makul gösterip sürekli hale getirmekti. Krala hediyeler sunulması gerektiği, tebaasına hediye vermesini sağladığı fikri üzerinden gerekçelendirilmekteydi. Ama bu hediye alıp verme işinden yararlanan taraf daima kraldı. Dolayısıyla hediyeleşme, kimi bir takım sosyal yükümlülükleri yerine getirme yolu ve bir politik manevra aracı olarak kralın statüsünü mutlaklaştırıp sağlamlaştırdığı gibi, krala hizmet yarışını da büyük ölçüde artırıyordu. Ayrıca, hediye alıp verme pratiği kral ve tebaası arasında sosyal bir ağ kurulmasına zemin hazırlayarak, kralın hem kendi destekçileri hem de özellikle muhalifleri üzerindeki kontrolünü artırarak sürdürmesine de katkı sağlamaktaydı.