Praca literacko-naukowa abp. Józefa Teodorowicza

W mowie pogrzebowej wygłoszonej 10 XII 1938 r., krakowski metropolita abp Adam Stefan Sapieha powiedział o twórczości abp. Józefa Teodorowicza: „Jego dzieła religijne, które znamy, są pełne gorącej miłości do Boga, są wypowiedziane językiem pięknym, są szerokie w swych pojęciach – a ponieważ miał dar modlitwy – wznosił się lotem duszy do Boga”161. Tak scharakteryzowana twórczość abp. Teodorowicza obejmuje prace naukowe, artykuły i kazania. Przyjrzyjmy się zatem jego działaniom na niwie literacko-naukowej ze szczególnym uwzględnieniem tematyki teologicznej. Trzeba pamiętać, że mówimy tutaj o pracach hierarchy, które zostały opublikowane i są dostępne. Zawieruchy wojenne i być może inne dramatyczne wydarzenia wpłynęły na to, że część jego pism zaginęła, inna znalazła się w rękach prywatnych lub jest niedostępna, przez co też nieznana. Na temat działalności literackiej abp. Józefa Teodorowicza ukazało się kilka opracowań. Wśród nich poczesne miejsce zajmuje praca ks. Stanisława Gawlika pt.: Życie i działalność arcybiskupa Józefa Teodorowicza (Kraków 1988). Znany biblista z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie ks. prof. Piotr Stach w „Ateneum Kapłańskim” z podziwem wyrażał się o jego sumienności i umiejętności syntetycznego wiązania faktów historycznych z problemami, które niosły czasy współczesne162. Ks. Henryk Maguda w swej pracy zatytułowanej Problematyka moralna w pismach Ks. arcybiskupa Józefa Teodorowicza (Lublin 1983), odwołuje się do podejmowanych w dziełach ormiańskiego hierarchy zagadnień teologiczno-etycznych. Ponadto w kilku pomniejszych opracowaniach oraz artykułach prasowych autorzy zajmują się wybranymi aspektami nauczania arcybiskupa163. Zamierzeniem abp. Józefa Teodorowicza było opracowanie studium nad życiem Chrystusa. W tym celu zgromadził odpowiednią literaturę, zaś w czasie swej podróży do Ziemi Świętej w roku 1911 zebrał wiele materiału źródłowego. Pierwotnie monografia poświęcona Chrystusowi miała liczyć 12 tomów. Autor, przynaglany przez współpracowników, opracowywał ją bardzo długo, uzupełniając wielokrotnie nowymi