19. Yüzyılda Meydan ve Serkeş Kazalarının Demografik Yapısı

Meydan ve Serkeş kazaları 15. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı idaresine katıldı. Bölgenin Osmanlı sınırlarına katılmasından sonra köy yerleşmeleri olarak varlığını sürdüren her iki kaza 17. yüzyılda ayrı birer kaza haline getirildi. Uzun süre farklı idari birimlere bağlı olarak varlığını sürdüren Meydan ve Serkeş kazaları 19. yüzyıla girildiğinde Canik Sancağına bağlı bulunuyordu. Bu iki kazadan Serkeş Fatsa’nın güneybatısında, Meydan ise Ünye’nin doğusunda ve bugünkü Kumru ilçesinin kuzeyinde bulunuyordu. Devamlılığını sağlayamayan bu iki kazanın idari sınırlarında günümüzde Kumru ilçesi kurulmuştur. Bu kazalar zaman içerisinde ortadan kalkmakla birlikte, köy yerleşim yeri olarak varlıklarını devam ettirmektedir. 19. yüzyılda Osmanlı coğrafyasının değişik yerlerinde olduğu gibi Canik Sancağına bağlı Meydan ve Serkeş kazalarında da nüfus sayımları yapılmıştır. Bu sayımlar demografik yapının temel özelliklerini belirlemek açısından olduğu kadar yerel anlamda da önemli bilgiler sunmaktadır. En başta bu defterler yörenin yaklaşık yüz yüzyıllık bir döneminin demografik yapısı hakkında önemli bilgiler elde etme imkânı vermektedir. Çalışmamızın amacı 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın ilk çeyreğini kapsayan tarih aralığında demografik araştırmaların ana kaynakları arasında yer alan Nüfus defterlerinden ve diğer bazı arşiv belgelerinden hareketle Meydan ve Serkeş kazalarının nüfusu, bu nüfusun değişimini, bunun yanında göç ve meslekler gibi sosyoekonomik özelliklerini ortaya koymak ve bu yolla Osmanlı taşrasıyla ilgili araştırmalara katkı sunmaktır.