ALGILANAN İŞ YÜKÜ VE ÇALIŞMA DURUŞLARI DİKKATE ALINARAK OPERATÖRLERİN ERGONOMİK RİSK DÜZEYLERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Bu calismada, operatorlerin gerceklestirdikleri islere bagli olarak ortaya cikan algilanan is yuku ve sergiledikleri calisma duruslari dikkate alinarak ergonomik risk duzeylerinin degerlendirilmesi amaclanmistir. Bu kapsamda, Kriterler arasi Korelasyona Yonelik Kriterlerin Onem Agirliklarinin Belirlenmesi (CRiteria Importance Through Intercriteria Correlation-CRITIC) yontemi ve Cok Olcutlu Ideal-Gercek Karsilastirma Analizi (Multi Attributive Ideal-Real Comparative Analysis-MAIRCA) entegrasyonundan olusan butunlesik bir Cok Kriterli Karar Verme yontemi onerilmistir. Algilanan is yuku ana kriteri cercevesinde zihinsel gereklilik, fiziksel gereklilik, caba, performans, zaman baskisi ve basarisizlik hissi alt kriterleri dikkate alinirken; calisma durusu ana kriteri kapsaminda ust kol, alt kol, bilek, boyun, govde ve ayak hareketleri ile yuk/kuvvet ve kas kullanimi alt kriterleri goz onunde bulundurulmustur. Calisma duruslarinin degerlendirilmesinde Hizli Tum Vucut Degerlendirme (Rapid Entire Body Assessment-REBA) yonteminden yararlanilmis ve algilanan is yukunun belirlenmesinde ise NASA Is Yuku Indeksi (NASA Task Load Index-NASA-TLX) kullanilmistir. Soz konusu ana ve alt kriterlerin agirliklari CRITIC yontemi ile belirlenirken alternatifleri olusturan operatorlerin oncelik siralamasi ise MAIRCA yontemi ile gerceklestirilmistir. CRITIC, kriterlerin onem agirliklarini belirlerken aralarindaki farklilasmayi ve iliski derecesini de dikkate alan bir yontemdir. MAIRCA ise, alternatiflerin secilme olasiliklarini kullanarak teorik ve gercek karar sureclerini modelleyebilmektedir. Onerilen yaklasim 219 operatorun calistigi bir uretim alaninda operatorlerin soz konusu iki ana kriter cercevesinde ergonomik risk duzeylerine gore siralamasinda kullanilmistir.