Türkiye’nin Uluslararası Bienallere 1950’li Yıllardaki Katılımı

Abstract

Bienaller, II. Dunya Savasi sonrasinda ulkelerin kultur ve sanatla yenilenme surecinde onemli etkinliklerden biridir ve ulus devletlerin kultur politikalari ile desteklenmistir. 1895’te duzenlenmeye baslanan Venedik Bienalinin ardindan, 1950 sonrasinda Ljubljana, Sao Paulo, Paris gibi sehirlerde duzenlenen bienallerle, dunyanin farkli cografyalarinda bienallerin ve bu etkinliklere katilan ulkelerin sayisi artar. Cok kulturlulugun ve dunya barisinin yeniden saglanmaya calisildigi II. Dunya Savasi sonrasini izleyen donemde, Turkiye de uluslararasi bienallere davet edilen ulkeler arasinda yer alir. Fakat ekonomik ya da organizasyondan kaynaklanan sebeplerle ancak 1950’lerden itibaren katilabilir. Turkiye’nin ulke olarak bienallere katiliminin yani sira cesitli sebeplerde Turkiye’den ayrilmis sanatcilar da bu donemde bienallerde ya da documenta gibi onemli sergilerde yer alir. Bu makale, Soguk Savas doneminin kultur politikalari baglaminda, Turkiye’nin uluslararasi bienallere katiliminin basladigi 1950’li yillarda dunya sanat ortamindaki temsiline, bu katilimlarin neden bu donemde gerceklestigine ve bienallerin sanat ortamindaki etkisine odaklanmaktadir. Sanat tarihi yazimi acisindan gundeme getirilmeyen Turkiye’nin hem ulke hem de sanatci duzeyindeki 1950’li yillardaki Ljubljana Grafik Sanatlar, Uluslararasi Cagdas Renkli Litografi, Venedik, Sao Paulo, Paris Bienallerine ve documenta’ya katilimlari ASAC-Archivio Storico delle Arti Contemporanee, Archives de la critique d’art, Rennes, Fundacao Bienal de Sao Paulo/Arquivo Historico Wanda Svevo, Mednarodni Graficni Likovni Center (MGLC), Moderna Galerija, Ljubljana, Cincinnati Art Museum, Documenta Archiv’de yapilan arastirmalardan elde edilen yeni bilgi ve belgelerle ele alinmistir. Soguk Savas doneminin yarattigi hayali sinirlarin karsisinda, Turkiye’nin 1950’li yillarda uluslararasi bienallerde yer almasi, sanatcilarin dunyanin farkli cografyalarinda temsili, calismalarinin dunya muze koleksiyonlarina girmesi ve farkli uluslararasi sergilerden davet almalari, Turkiye’nin donemin modern sanatinin bir parcasi oldugunu gostermektedir.