The Andriake Marbles: record of “a small ruined temple of very white marble” -a Roman 1st-2nd century hilltop mausoleum and coastal navigational marker at Andriake, Lycia, that disappeared in the early 19th c.

Abstract

Myra’nin limani Andriake’de, Hadrian horreumu’nun arkasinda, kiyiya yakin meshur bir tepede beyaz mermerden Korinth duzeninde insa edilmis, kare planli kucuk bir Roma donemi tapinak me­zarinin varliginin birinci el kaydi gorsel, kartografik ve yayimli metinlerde mevcuttur. Bu yapi, konumu itibariyla yaklasik 1600 yillik bir sure boyunca sahil seridinde seyirleri yonlendiren bir amaca da hizmet etmis olmaliydi. Mevcut birincil belgelerin hepsi 1792 ile 1812 arasindaki zaman dilimin­den gelmektedir. 19. yuzyilin sonuna kadar yapiya iliskin tum referanslar bu birinci el kaynaklardan yapilmakla beraber, bina artik yerinde durmamaktadir. 1812 yilindan sonra Andriake’deki tepede bu Roma yapisinin var oldugunu gosteren birincil bir belge yoktur. Gunumuzde, bu yerde soz konusu yapiya ait fiziki bir kalinti olmamasi yuzunden, bina yakin zamanda yayimlanan kaynaklarda goz ardi edilmis ve ressam Luigi Mayer tarafindan Myra-Andriake Limani’ndaki Hadrian horreumu’nun 1792 bakis acisiyla tanitilan bir capriccio olarak kabul edilmistir. Bu makale, soz konusu yapinin Myra’nin limani Andriake’deki bu tepede 1812 yilina kadar mevcut oldugunu gostermekte ve bu yapinin Osmanli otorilerinden izin almaksizin 1812 yili Eylul ya da Ekim baslarinda, Dilettanti Cemiyeti’nin William Gell onderliginde Ionia’ya yaptigi gorev ziyareti kapsaminda Myra-Andriake’de olduklari sirada kasten ve metodik olarak tepedeki yerinden kaldirildigini isaret edecek belgeler sunmaktadir. Ayrica, makalede bu yapinin olculmus mimari bir kaydinin kesinlikle yapildigi ama bu cizimlerin Dilettanti Cemiyeti tarafindan 1814 yilinda yayimlanmadigi dusuncesi de onerilmektedir. Makalede bu yapinin bugunku olasi yeri hakkinda oneriler yapilmaktadir. Gectigimiz 200 yillik su­re boyunca Britanya’da ya da baska bir yerde parcalari yeniden bir araya getirilen bir Roma yapisinin yoklugu da goz onune alinarak, buyuk olasilikla parcalari ayristirilmis bir sekilde bu Roma yapisini tasiyan gemi batmis gibi gorunmektedir ya da gemiyi kurtarmak icin bu agir kargo buyuk olasilikla 1812 sonunda ya da 1813 yilinda sularin derinliklerine birakilmistir. Eger Andriake mermerleri sikca oldugu uzere yukun aktarilmasi amaciyla Akdeniz’de bosaltildiysa, William Gell tarafindan nakliye amacli kullanilan bu geminin adi ya da belki de sayisi iki olan gemilerin adlari bugun bilinmemektedir. Cunku bunu kaydetmis olmasi gereken ve 1811-1813 arasi yapilan Ionia gorev gezisine iliskin Dilettanti cemiyetinin zimmetinde olan el yazmasi bulteni, bu anitla ilgili pek cok seyle beraber, kaybolmus durumdadir.