Finansowe i społeczne aspekty prywatyzacji oszczędności emerytalnych

Abstract

Prywatyzacja funduszy emerytalnych w Polsce rozpoczęła się w 1999 r., kiedy system zdefiniowanego świadczenia zastąpiono systemem zdefiniowanej składki, w następnych latach sukcesywnie likwidując niemal wszystkie uprawnienia pracownicze. Podział składki między OFE a ZUS wygenerował ogromny (sięgający 300 mld zł) dług publiczny, którego obsługa była rujnująca dla budżetu państwa. Pod presją procedury nadmiernego deficytu, nałożonej na Polskę przez Unię Europejską, zainicjowano proces likwidacji tych funduszy, aby poprawić wynik polskiego sektora general government, co zakończyło się powodzeniem, ale prowadziłoby w kilkunastoletniej perspektywie do całkowitej likwidacji OFE. Może temu zapobiec „Plan Budowy Kapitału”, który polega na wzmocnieniu rynku kapitałowego, ale niesie za sobą poważne ryzyko zagrożenia ubóstwem i wywłaszczenia osób, które weszły na rynek pracy po 1990 r. lub później. Prywatyzacja aktywów OFE przekreśla bowiem szanse na wzmocnienie publicznego systemu zabezpieczenia społecznego, a nowe obciążenia związane z przymusowym tworzeniem kapitałowego filara emerytalnego mogą negatywnie wpłynąć na kondycję i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych, a tym samym znacznie osłabić potencjał realnej sfery polskiej gospodarki.