Nurullah Ataç’ın Sözcüklerinin Kaynakları

Abstract

Baslangicta oz Turkcecilik hareketine mesafeli duran Nurullah Atac, ozellikle 1940’larin ortalarindan itibaren ozlestirmenin en buyuk savunucularindan biri olmustur. Atac’in yazilarinda kullandigi bazi yeni kelimeler, dil arastirmacilarinin da ilgisini cekmis ve bu kelimeler uzerine cesitli siniflama, derleme calismalari yapilmistir. Atac’in kelimeleri uzerine yapilan bazi calismalarda aslinda Atac tarafindan turetilmeyen birtakim kelimeler icin “Atac tarafindan turetilmistir.” bilgisinin verildigi gorulmustur. Şu durumda Atac’in kullandigi sozcuklerden hangilerinin Atac tarafindan turetilmis oldugu konusunda bir karisiklik vardir ve bu sozcukler uzerinde genis kapsamli yeni bir arastirma yapmak gerekmektedir. Atac’in yazilarinda kullandigi 873 sozcuk, daha once baska bir arastirmaci tarafindan “Atac’in Sozcukleri” adli kitapta bir araya getirilmistir. Eldeki bu calismada Dil Devrimi’nin ilk yillarinda yayimlanan ve hem eski kelimeleri hem de yeni kelimeleri iceren sozlukler taranarak bu 873 sozcugun kaynagi arastirilmistir. Atac’in hangi kelimeyi hangi sozlukten almis olabilecegini, hangi kelimeleri turetmis olabilecegini gosteren listeler olusturulmustur. Nurullah Atac’in turetme ve birlestirme yoluyla 306 yeni sozcuk yaptigi, kullandigi diger kelimeleri ise sozluklerden almis olabilecegi sonucuna varilmistir. Atac’in eski kokler kullanarak turettigi kelimeler bugun unutulmustur. Canli koklerden turettigi 39 sozcuk ise bugun yazi dilinde yasamaktadir. Gunumuzde sikca kullanilan ornegin, kosul, gulduru, yapit, elestiri, gorece, gunce vb. gibi bircok kelimenin Atac tarafindan turetilmis olabilecegi belirlenmistir.