Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712) – szkic biograficzny młodego magnata

Abstract

Artykuł stanowi próbę zaprezentowania postaci Jana Karola Chodkiewicza z linii supraskiej (1686–1712), syna starosty błudeńskiego i oboźnego wielkiego litewskiego Jerzego Karola Chodkiewicza oraz Marianny Tekli z Naruszewiczów, który do tej pory nie doczekał się żadnego szerszego opracowania naukowego. Podstawę źródłową szkicu biograficznego Chodkiewicza stanowią materiały przechowywane w Archiwum Narodowym w Krakowie, w zespole Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów. Różnorodność znajdujących się w nim dokumentów pozwoliła na możliwie jak najdokładniejsze odtworzenie jego życiorysu. Z niego wyłania się postać Jana Karola, który osierocony przez ojca w dzieciństwie zdany był na opiekę swojej matki, kolejnych ojczymów i prawnie przydzielonych opiekunów, mających zaborcze zapędy względem dóbr Chodkiewiczowskich. Mimo to odebrał staranne wykształcenie w szkołach jezuickich w Wilnie i Warszawie w okresie niepokojów polityczno-militarnych targających Rzeczpospolitą podczas wielkiej wojny północnej (1700–1721). Odznaczając się słabym zdrowiem, nie angażował się w sposób aktywny na płaszczyźnie politycznej i militarnej państwa polsko-litewskiego, a całą swoją energię skupiał na zapewnieniu integralności i rozwoju swoich dóbr ojczystych, o co musiał toczyć boje, również na gruncie sądowym, nie tylko z sąsiadami, lecz także z własnymi krewnymi. Chodkiewiczowi udało się też zapewnić ciągłość linii supraskiej, jednak jego pierworodny Adam Tadeusz, tak samo jak on, od wczesnego dzieciństwa wychowywał się bez ojca.