Późnopaleolityczna „motyka” typu Lyngby z Murowanej Gośliny w świetle wyników analiz technologicznych

Abstract

Niż Polski, ze względu na swoje położenie oraz warunki środowiskowe ma istotne znaczenie w badaniach nad bytowaniem i rozwojem późnopaleolitycznych społeczności łowiecko-zbierackich. Pozostałości kultury materialnej tamtego okresu zachowały się do naszych czasów głównie w postaci różnego rodzaju przedmiotów krzemiennych. Do unikatowych znalezisk należą wytwory z kości czy poroża. W opracowaniu zaprezentowano wyniki analizy technologicznej przedmiotu wykonanego z poroża renifera, funkcjonującego w polskiej literaturze jako tzw. motyka typu Lyngby. Została ona odkryta pod koniec drugiej połowy XIX wieku, w miejscowości Murowana Goślina, koło Poznania. Mimo wielu trudności wynikających ze stanu zachowania omawianego egzemplarza, wyniki analiz umożliwiły między innymi rekonstrukcję technik związanych z jego powstaniem, a także zrozumienie procesów towarzyszących jego użytkowaniu. Zaobserwowane na nim ślady związane między innymi z procesem podziału poroża, występują na wielu analogicznych formach odkrywanych na całym Niżu Europejskim. Podobne wytwory z poroża renifera łączone są z późnopaleolitycznymi społecznościami technokompleksu z liściakami. Data uzyskana dla egzemplarza z Murowanej Gośliny – 9890 ±50 uncal BP – umiejscawia go pośród najmłodszych przedmiotów tego typu odkrytych na Niżu Europejskim. Znalezisko z Murowanej Gośliny stanowi dobry przykład na to, że badania takich zabytków wnoszą wiele nowych informacji na temat samych przedmiotów, a także pozwalają na lepsze zrozumienie procesów towarzyszących produkcji jak i użytkowaniu różnych kategorii zabytków wykonanych z surowców kostnych przez pradziejowe społeczności łowiecko-zbierackie.