Nigâr Hanım’ın Günlüklerinde Benlik İnşası: Geç Osmanlı Dönemi’nde Kadın Özneyi Yazmak

Abstract

Nigâr binti Osman (1862-1918), eserleriyle ve entelektuel kisiligiyle on dokuzuncu yuzyilda Osmanli’da yasanan sosyal ve kulturel degisime katkida bulunmus onemli kadin yazarlardandir. Nigâr Hanim, ilk eserlerinden itibaren “kendini yazmak” meselesini onemsemis bir yazardir. Bunun en onemli delillerinden biri kaynaklarda kendisine surekli atif yapilan ancak Latin harflerine aktarilmadigindan dolayi icerigine dair detayli degerlendirmelerin yapilamadigi gunlukleridir. Nigâr Hanim’in 1887 ile 1918 yillari arasinda tutmus oldugu gunlukleri, Osmanli Devleti’nde siyasal ve toplumsal duzeyde hizli bir degisimin yasandigi bir donemi birincil agizdan aktarmaktadir. Boylece bu metinlerde yer alan kisisel bilgiler, “hafiza”, “deneyim”, “taniklik” kavramlari baglaminda tartisilabilmektedir. Ayrica bu gunlukler, Osmanli ust sinifina ait entelektuel bir kadinin ve yazarin gundelik yasamini, duygularini, edebi tercihlerini, yazma seruvenini, arayisini ve degisen siyasal ve toplumsal sartlar karsisindaki konumunu ayni anda takip edebilme imkâni sunmaktadir. Bu calismada, Nigâr Hanim’in gunlukleri, gunluk turunun “benlik insasina” sundugu verilerden hareketle “benligin kurulumu”, “kadin oznenin yazimi” ve “edebiyat kamusuna dâhil olma” meseleleri baglaminda detaylica incelenecektir.