{"title":"Czy atrybucja jest mediatorem zależności pomiędzy umiejscowieniem kontroli i poglądami ekonomicznymi? Weryfikacja empiryczna","authors":"Tomasz Pachnowski, Łucja Szuber, B. Zawadzki","doi":"10.15503/onis2024.53.71","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Cel. Celem badania było sprawdzenie zależności występujących pomiędzy poczuciem umiejscowienia kontroli a poglądami ekonomicznymi oraz określenie czy atrybucja przyczynowa powszechnych problemów ekonomicznych jest mediatorem pomiędzy tymi zmiennymi.\nMetody. W badaniach wykorzystano trzy narzędzia badawcze: kwestionariusz poglądów politycznych KPP autorstwa Gabrieli Czarnek i współpracowników (2017), kwestionariusz I-E autorstwa Juliana Rottera przetłumaczony przez Radosława Drwala (1978) - badający poczucie umiejscowienia kontroli oraz autorski kwestionariusz badający atrybucję przyczynową problemów ekonomicznych. W badaniu wzięło udział 123 respondentów – 68 kobiet, 53 mężczyzn oraz 2 osoby innej płci.\nWyniki. Wyniki badania pokazują, że hipoteza dotycząca pozytywnej korelacji wewnętrznego poczucia kontroli i prawicowości ekonomicznej została potwierdzona. Co więcej, wykazano, że istnieje negatywna korelacja pomiędzy wewnętrznym poczuciem kontroli a ksenofobią. Zaobserwowano pozytywną korelację indywidualnego atrybuowania problemów ekonomicznych z wewnętrznym poczuciem kontroli. Wykazano też negatywną korelację systemowych wyjaśnień problemów ekonomicznych z prawicowością ekonomiczną. Dla osób starszych stwierdzono też istnienie mediatora pomiędzy poczuciem kontroli i akceptacją kapitalizmu (jednego z podwymiarów poglądów ekonomicznych) – było to atrybuowanie problemów ekonomicznych w sposób losowy.\nWnioski. Wyniki badań wskazują na istotny związek pomiędzy poczuciem kontroli a poglądami ekonomicznymi. Oprócz tego wskazują na powiązanie tych zmiennych z atrybucją przyczynową problemów ekonomicznych, jednak dotyczy to tylko osób starszych. Badanie pokazuje też znacznie silniejszy związek poczucia kontroli z poglądami ekonomicznymi, w porównaniu do poglądów kulturowych.","PeriodicalId":19435,"journal":{"name":"Ogrody Nauk i Sztuk","volume":"31 32","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2024-08-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Ogrody Nauk i Sztuk","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.15503/onis2024.53.71","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Cel. Celem badania było sprawdzenie zależności występujących pomiędzy poczuciem umiejscowienia kontroli a poglądami ekonomicznymi oraz określenie czy atrybucja przyczynowa powszechnych problemów ekonomicznych jest mediatorem pomiędzy tymi zmiennymi.
Metody. W badaniach wykorzystano trzy narzędzia badawcze: kwestionariusz poglądów politycznych KPP autorstwa Gabrieli Czarnek i współpracowników (2017), kwestionariusz I-E autorstwa Juliana Rottera przetłumaczony przez Radosława Drwala (1978) - badający poczucie umiejscowienia kontroli oraz autorski kwestionariusz badający atrybucję przyczynową problemów ekonomicznych. W badaniu wzięło udział 123 respondentów – 68 kobiet, 53 mężczyzn oraz 2 osoby innej płci.
Wyniki. Wyniki badania pokazują, że hipoteza dotycząca pozytywnej korelacji wewnętrznego poczucia kontroli i prawicowości ekonomicznej została potwierdzona. Co więcej, wykazano, że istnieje negatywna korelacja pomiędzy wewnętrznym poczuciem kontroli a ksenofobią. Zaobserwowano pozytywną korelację indywidualnego atrybuowania problemów ekonomicznych z wewnętrznym poczuciem kontroli. Wykazano też negatywną korelację systemowych wyjaśnień problemów ekonomicznych z prawicowością ekonomiczną. Dla osób starszych stwierdzono też istnienie mediatora pomiędzy poczuciem kontroli i akceptacją kapitalizmu (jednego z podwymiarów poglądów ekonomicznych) – było to atrybuowanie problemów ekonomicznych w sposób losowy.
Wnioski. Wyniki badań wskazują na istotny związek pomiędzy poczuciem kontroli a poglądami ekonomicznymi. Oprócz tego wskazują na powiązanie tych zmiennych z atrybucją przyczynową problemów ekonomicznych, jednak dotyczy to tylko osób starszych. Badanie pokazuje też znacznie silniejszy związek poczucia kontroli z poglądami ekonomicznymi, w porównaniu do poglądów kulturowych.