Uzay Hukuku, Uzayda Güvenlik ve Diplomasi

Abstract

Uzay araştırmaları ve devletler arasındaki uzay yarışı 1960’lı yıllarda dönemin iki büyük devleti olan ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki rekabetinin dış uzaya da taşınması ile başlamıştır ve hızla iki devlet arasındaki rekabetin devam ettiği yeni bir alan haline gelmiştir. Silahlanma yarışının uzaya da taşınması ihtimali ortaya çıkınca sorunun çözümü için bir orta yol bulunması adına alternatif diyalog kanallarına ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır. İşte bu noktada Diplomasi akla ilk gelen çözüm yollarından birisi olmuştur. Çoğunlukla uluslararası ilişkiler ile terim olarak birbirinin yerine ikame edilebilen bir terim olan diplomasi için uzay yeni bir alan olmuştur. Özellikle uluslararası ilişkilerde önemli rol oynayan bileşenlerden birisi olan diplomasi, devletlerin özellikle kriz durumlarında birbiri ile irtibata geçtikleri, bilgi aldıkları ve iletişim kurdukları bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Devletler arasındaki ilişkiler ve rekabetin uzaya taşınması ile uzay diplomasisi adı verilen yeni bir diplomasi türü de ortaya çıkmıştır. Uzay diplomasinin öncelikli amaçları uzay konusunda Birleşmiş Milletlerin de desteği ile hazırlanan ve imzalanan 5 temel antlaşma ile belirlenmiştir. Bu antlaşmalar uzay hukukunun da temelini oluşturmaktadır. Bu antlaşmalarla temel çerçevesi çizilen ve vurgu yapılan öncelikli konu ve kavramlar; uzayın tüm insanlığın ortak mirası olduğu (common heritage of mankind) ve uzayda hâkimiyet ve egemenlik iddiasında bulunulmamasının gerektiğidir. Bununla da uzayın barışçı amaçlarla kullanımı ve uzayın askerileşmesi ve silahlandırılmasının önlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada bu sebepten dolayı uzay diplomasisi konusu incelenecektir.