Funkcjonowanie urban labów w polskich miastach – perspektywa wykorzystania koncepcji jako narzędzia z zakresu zarządzania przestrzenią

Abstract

Niniejszy artykuł przedstawia sposoby działania urban labów w warunkach polskich. Na podstawie metody studium przypadków opisano cztery polskie urban laby w celu zbadania, czy i w jakim zakresie podejmują się zadań z obszaru zarządzania przestrzenią – by odpowiedzieć na pytanie, czy koncepcja urban lab może być wykorzystana jako narzędzie do deliberacyjnego współplanowania przestrzennego. We wstępie przybliżono powiązania koncepcji urban lab z ideą smart city i z założeniami zrównoważonego rozwoju miast. Wyjaśniono związek nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ze zwiększoną potrzebą poszukiwania nowych form włączania różnych grup uczestników planowania przestrzennego do współzarządzania przestrzenią miasta. Przedstawiono znaczenie deliberacyjnego planowania przestrzennego i wyartykułowano wymagania odnośnie do narzędzia do tego służącego. Następnie przeglądowo przedstawiono koncepcję urban labu i omówiono zakresy działania, w tym zarządzanie przestrzenią. Kolejnym krokiem było syntetyczne przedstawienie wyników badania metodą studium przypadków polskich urban labów: UrbanLabu Gdynia, UrbanLabu Rzeszów, zajmujących się innowacjami technologicznymi i społecznymi oraz ich inkubacją, a także Śląskiego UrbanLabu i MetroLabu, które zajmują się głównie edukacją społeczeństwa na tematy miejskie, inicjują współpracę zróżnicowanych grup obywateli oraz tworzą merytoryczne zaplecze w obszarze zarządzania przestrzenią. W ramach wniosków z badań zaproponowano klasyfikację podjętych i planowanych zadań laboratoriów pod kątem stopnia spełniania zakresu zarządzania przestrzenią w rozumieniu urbanistyki i planowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę wyniki badania, kierunek, w jakim rozwijają się kolejno powstające laboratoria miejskie, oraz modelowy sposób ich funkcjonowania, w odpowiedzi na pytanie zadane we wstępie postawiono hipotezę, iż koncepcja urban lab może być wykorzystana jako narzędzie do deliberatywnego współplanowania przestrzennego.