Meta Zincirlerinden Küresel Değer Zİncirlerine Tarihsel Bakış

Abstract

İlk olarak 1970’lerde meta zincirleri olarak ortaya çıkan zincir çalışmaları sonraki 40 yılda gelişerek ve değişerek uluslararası ticaret ve uluslararası üretim alanında önemli olmuştur. Zincir çalışmalarının tarihine bakıldığında genel kabul görmüş üç temel yaklaşım ortaya çıkmıştır. Birinci yaklaşım makro boyutta ve uzun dönemli tarihsel bir yaklaşım ile ele alan dünya sistemleri, ikinci yaklaşım, kurumsal sosyoloji ve karşılaştırmalı kalkınma alanında çalışmalar yapan araştırmacılar tarafından geliştirilen Küresel Meta Zincirleri (KMZ) ve üçüncü yaklaşım, KMZ ile benzerlikleri bulunan ancak özellikle işlem maliyeti ekonomisi açısından önemli farklılıklar da gösteren Küresel Değer Zincirleri (KDZ) yaklaşımlarıdır. Bu çalışmada Meta Zincirleri kavramından 2000li yılların Küresel Değer Zincirleri kavramına kadar olan süreçteki kavramsal değişimi ele alınmaktadır.