ÖZGÜN BASKIDA TİPO PROVA BASKI MAKİNALARININ KULLANIMI

Abstract

USING LETTERPRESS PROOF MACHINES IN PRINT MAKING ABSTRACT Many materials and methods have been developed for writing. Slow, difficult and expensive manuscripts have been replaced by printing. Although the first printing took place in the Far East with wooden blocks, Johannes Gutenberg's development of the movable type and printing press in Europe in the 15th century led to a technical and cultural revolution. Taking proofs of works to be printed has been an ongoing practice since the early days of printing. Proof printing has become a method used to prevent errors and obtain customer approval. While the first proofs were made on the printing machine, they were later made on simple hand presses and in 1909, the first proof printing machine was developed by Robert Vandercook. With the desktop publishing era, which started with the integration of computers into design and printing, typography became digital and letterpress printing was replaced by offset printing. Letterpress proof printing machines, which are not seen throughout Asia but are out of use in Europe and especially America, have found new experimental, creative and artistic uses in printmaking by artists, in artisan production by designers and in graphic and typography education in educational institutions. Keywords: Printmaking, Proof press, Letterpress, Graphic design, Typography ÖZGÜN BASKIDA TİPO PROVA BASKI MAKİNALARININ KULLANIMI ÖZ Yazı altı malzemesi olarak birçok malzeme ve yöntem geliştirilmiştir. Yavaş, zor ve pahalı el yazımının yerini baskı almıştır. İlk baskı tahta kalıplarla Uzak Doğu’da gerçekleşmesine rağmen Avrupa’da 15. yüzyılda’da Johannes Gutenberg’in hareketli hurufat ve baskı presini geliştirmesi teknik ve kültürel devrime yol açmıştır. Basılacak işlerden prova almak basımcılığın ilk günlerinden beri süre gelen bir uygulaması olmuştur. Prova, hataların engellenmesi ve müşteri onayının alınması için kullanılan bir yöntem olmuştur. İlk provalar baskı makinasında alınırken sonrasında basit el tezgahlarında alınmıştır. 1909'da Robert Vandercook tarafından ilk prova baskı makinası geliştirmiştir. Bilgisayarın tasarım ve basımcılığa entegre oluşuyla başlayan masaüstü yayıncılık dönemiyle tipografi sayısallaşmıştır ve tipo baskı yerini ofset baskıya bırakmştır. Asya genelinde görülmemekle birlikte Avrupa ve özellikle Amerika’da kullanım dışı kalan tipo prova tezgâhları ve makinaları sanatçılar tarafından özgün baskıda, tasarımcılar tarafından artisan üretimde ve eğitim kurumlarında grafik ve tipografi eğitiminde deneysel, yaratıcı ve sanatsal yeni kullanım yeri bulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılan bu çalışmanın amacı tipo prova baskı makinası ile çalışan güncel birçok sanatçının özgün baskı alanındaki çıktılarını araştırarak geçmişten günümüze alan ile ilgili bir inceleme yapmaktır. Tarihsel süreç içerisinde tipo baskının dönüşümü ve tipo prova baskı makinası ile özgün baskı alanında üretim yapan birçok atölye incelenmiş, konuya dair literatür araştırması yapılarak sürecin karşılaştırılması ile bir değerlendirme ortaya çıkarılmıştır. Anahtar Kelimeler: Özgün baskı, Prova baskı, Tipo baskı, Grafik tasarım, Tipografi