TAXATION OF TOBACCO PRODUCTS IN TURKIYE AND SELECTED COUNTRİES FROM THE PATERNALİST PERSPECTİVE

Abstract

Devlet baba olarak da adlandırılan paternalist devlet anlayışı, devletin, bireylerin refah ve huzurunu artırmak amacıyla toplum sağlığı açısından zararlı olduğu düşünülen bazı maddelerin –erdemsiz mal olarak nitelendirilen sigara, alkol ve şekerli içecekler gibi- kullanımının zorla engellenmesi veya kısıtlanması temeline dayanmaktadır. Devletin özellikle, erdemsiz mallar üzerinde yoğunlaştığı bu anlayışta, erdemsiz malların tüketiminin önüne geçilmesi ve vatandaşların refah seviyelerinin artırılması sağlanmaya çalışılmaktadır. Erdemsiz mallar toplum sağlığını olumsuz etkileyen, negatif dışsallığa sahip mal ve hizmetlerdir. Bu noktada, özellikle Günah vergileri olarak adlandırılan vergiler önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Günah vergileri; sigara, alkol ve şekerli içecekler gibi aşırı tüketildiğinde toplum sağlığına zarar veren malların tüketimini caydırmak amacıyla kullanılan bir vergidir. Bu sayede, toplum sağlığını olumsuz etkileyen ve negatif dışsallığa sebep olan bazı malların toplumdan uzak tutulması sağlanmaktadır. Ülkemizde ise Günah vergisi niteliğinde kabul edebileceğimiz Özel Tüketim Vergisi, tütün ürünlerinin tüketiciye olan maliyetini yükseltmektedir. Bu çalışmada, Türkiye ve seçilmiş bazı ülkelerde tütün ürünleri üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi uygulaması değerlendirilerek, Özel Tüketim Vergisinin etkinliği incelenmiştir. Sonuç itibariyle, erdemsiz bir mal olan tütün ürünleri üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisinin söz konusu malların tüketiminin engellenmesinde/azaltılmasında tek başına yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.