Tożsamość geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej: Geneza, współczesne relacje i wyzwania przyszłości

Abstract

Od kilku lat funkcjonujemy w Polsce w sytuacji nowego podziału nauki. Wpłynęło to w zasadniczy sposób na różne płaszczyzny działań badaczy, tym bardziej że została wyróżniona w dziedzinie nauk społecznych dyscyplina o nazwie geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. Dualizm, który jest zawarty w tym układzie funkcji naukowych i praktycznych, skłania do refleksji nad kwestiami budowania tożsamości tej dyscypliny. W artykule odnosimy się do genezy, współczesnych relacji i wyzwań w zakresie tożsamości ideowej i przedmiotowej dyscypliny. Podejmujemy próbę identyfikacji i wyjaśnienia wspólnego zakresu przedmiotowego i metodycznego. Dochodzimy do wniosku, że pola badawcze subdyscyplin tworzących nową dyscyplinę naukową w wielu płaszczyznach się pokrywają. Wynika to z m.in. z ich tożsamości genetycznej, jak i częściowo wspólnych współczesnych założeń teoretyczno-metodologicznych. Uważamy, że rozwój naukowy gospodarki przestrzennej musi być kompatybilny z dorobkiem naukowym geografii społeczno-ekonomicznej, przez odwoływanie się do jej ogólnej filozofii badawczej oraz założeń teoretycznych ujęcia przestrzennego (co jest częściowo czynione), a także wykorzystanie dorobku naukowego innych nauk podstawowych, w których istnieją nurty przestrzenne. Jesteśmy przekonani, że ważną stymulantą rozwoju dyscypliny jest absorpcja przez gospodarkę przestrzenną dorobku poznawczego oraz teoretyczno-metodologicznego geografii społeczno-ekonomicznej (geografii człowieka) pozyskanego w ramach rozwoju w niej nurtu społeczno-humanistycznego oraz jego wykorzystanie w praktyce gospodarczej. Ważnym czynnikiem wzmacniającym pozycję naukową całej dyscypliny może być położenie nacisku na utylitarne wykorzystanie jej osiągnięć poznawczych, gdzie szczególną rolę należy przypisać gospodarce przestrzennej i kierunkowi geografii stosowanej.